Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τέσσερα έγγραφα για τη στήριξη του έργου των χωρών της ΕΕ όσον αφορά τη μεταφορά και την εφαρμογή των αναθεωρημένων οδηγιών για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση στο εθνικό δίκαιο. 

Όπως περιγράφεται στην πρωτοβουλία «Επιτάχυνση των ΑΠΕ», η δέσμη αυτή θα στηρίξει τις εθνικές διοικήσεις παρέχοντας σαφήνεια σχετικά με τα πιο περίπλοκα στοιχεία της νέας νομοθεσίας και θα παράσχει μια κοινή βάση για την εισαγωγή των νέων απαιτήσεων στο εθνικό δίκαιο, σε όλες τις χώρες της ΕΕ.

Οι εγκριθείσες κατευθυντήριες γραμμές καλύπτουν 3 τομείς που σχετίζονται με την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, στους οποίους πρέπει να επιταχυνθεί η πρόοδος: θέρμανση και ψύξη (άρθρα 15α, 22α, 23 & 24), ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος (άρθρο 20α) και ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης (άρθρα 22α, 22β & 25). Χθες 3 Σεπτεμβρίου 2024, η Επιτροπή εξέδωσε επίσης έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με τις πτυχές θέρμανσης και ψύξης (στο άρθρο 26) της αναθεωρημένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση. 

Οι νέοι κανόνες της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σχετικά με την ενοποίηση και τον εξηλεκτρισμό του ενεργειακού συστήματος είναι καίριας σημασίας για να καταστεί το ενεργειακό σύστημα πιο ευέλικτο, ενσωματώνοντας μεγάλα μερίδια μεταβλητής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και προωθώντας τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας στις μεταφορές και τη θέρμανση. 

Οι κατευθυντήριες γραμμές για την ενοποίηση του ενεργειακού συστήματος αποσαφηνίζουν τις νέες απαιτήσεις για τους διαχειριστές συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας να παρέχουν πληροφορίες σχεδόν σε πραγματικό χρόνο σχετικά με το μερίδιο ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και την περιεκτικότητα σε εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχεται στους τελικούς χρήστες. Για να καταστεί δυνατή η πρόσβαση σε πραγματικό χρόνο σε βασικές πληροφορίες διαχείρισης της μπαταρίας, οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν σαφήνεια σχετικά με τις υποχρεώσεις των κατασκευαστών μπαταριών και ηλεκτρικών οχημάτων (EV). Αποσαφηνίζει επίσης τις απαιτήσεις που επιτρέπουν την έξυπνη και αμφίδρομη επαναφόρτιση, καθώς και τη δυνατότητα για μικρές και αποκεντρωμένες πηγές ενέργειας (όπως ηλεκτρικά οχήματα, σταθερές μπαταρίες και αντλίες θερμότητας) να συμμετέχουν ενεργά στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τα άρθρα της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας που σχετίζονται με τις RFNBO αποσαφηνίζουν τους στόχους σχετικά με την κατανάλωση RFNBO στους τομείς της βιομηχανίας και των μεταφορών. Εξηγεί τον υπολογισμό των στόχων, το πεδίο εφαρμογής τους και τη διασύνδεση μεταξύ των δύο στόχων για τη βιομηχανία και τις μεταφορές.

Η θέρμανση και η ψύξη αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ της συνολικής χρήσης ενέργειας στην ΕΕ. Η αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνει στόχους για την αύξηση του μεριδίου της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη θέρμανση και ψύξη, τηλεθέρμανση και τηλεψύξη και βιομηχανία, καθώς και νέους εθνικούς δείκτες αναφοράς για το 2030 για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στα κτίρια. 

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη θέρμανση και την ψύξη αποσαφηνίζουν τις νέες διατάξεις και τον υπολογισμό του υψηλότερου μεριδίου ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στον εν λόγω τομέα. Παρέχει επίσης πρόσθετες εξηγήσεις σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του ορισμού της απορριπτόμενης θερμότητας στο πλαίσιο της οδηγίας.

Η σύσταση και το σημείωμα καθοδήγησης σχετικά με τις πτυχές θέρμανσης και ψύξης της αναθεωρημένης οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση αποσαφηνίζουν τον τρόπο με τον οποίο οι χώρες της ΕΕ μπορούν να προσδιορίσουν αποδοτικά συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Εξηγεί τρόπους καθορισμού των υποχρεώσεων σχεδιασμού που εφαρμόζονται σε συστήματα που δεν πληρούν τα κριτήρια για αποδοτικά συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης. Αποσαφηνίζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να διασφαλιστεί η αποδοτική χρήση της πλεονάζουσας θερμότητας που διατίθεται από μεγάλες εγκαταστάσεις κατανάλωσης ενέργειας, όπως βιομηχανίες και κέντρα δεδομένων, και οι οποίες βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασμού. 

Η αύξηση της αποδοτικότητας και της ευρύτερης χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα συστήματα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης είναι ουσιαστικής σημασίας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον τομέα της θέρμανσης και της ψύξης, όπου σχεδόν τα τρία τέταρτα της ενέργειας που καταναλώνεται βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα. Για να διασφαλιστεί η καθαρή μετάβαση των συστημάτων τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, μπορούν να χορηγούνται κρατικές ενισχύσεις σε σύστημα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης όταν πληροί τα κριτήρια για ένα αποδοτικό σύστημα τηλεθέρμανσης και τηλεψύξης, όπως ορίζεται στην οδηγία.

Ιστορικό: Οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας

Η αναθεωρημένη οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (RED) αποτελεί το κύριο νομοθετικό πλαίσιο για την προώθηση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ΕΕ. Η αναθεώρηση του 2023 αύξησε τον στόχο της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας για το 2030 σε τουλάχιστον 42,5 % (με στόχο να φθάσει το 45 %). Εισήγαγε επίσης νέα μέτρα για την επιτάχυνση της υιοθέτησης έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, π.χ. απλοποιημένους κανόνες αδειοδότησης, και για την προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε τομείς όπως η θέρμανση και η ψύξη, η βιομηχανία και οι μεταφορές. Δεδομένου ότι τέθηκαν σε ισχύ στις 20 Νοεμβρίου 2023, οι χώρες της ΕΕ υποχρεούνται να μεταφέρουν τα κύρια στοιχεία της οδηγίας στο εθνικό τους δίκαιο έως τις 21 Μαΐου 2025. Τον Μάϊο του 2024, προκειμένου να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, η Επιτροπή έχει ήδη εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές και συστάσεις σχετικά με τις περιοχές αδειοδότησης και επιτάχυνσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και σχετικά με τον σχεδιασμό των δημοπρασιών για την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.

Ιστορικό: Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση

Η νέα οδηγία για την ενεργειακή απόδοση τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου 2023. Η αναθεωρημένη οδηγία αυξάνει τον στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ, καθιστώντας δεσμευτική για τις χώρες της ΕΕ να εξασφαλίσουν συλλογικά πρόσθετη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 11,7 % έως το 2030, σε σύγκριση με τις προβλέψεις του σεναρίου αναφοράς της ΕΕ για το 2020. Οι χώρες της ΕΕ πρέπει να μεταφέρουν την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση στην εθνική τους νομοθεσία έως τις 11 Οκτωβρίου 2025. Τα σημερινά έγγραφα προστίθενται στις 7 διαφορετικές συστάσεις και τα καθοδηγητικά σημειώματα που έχουν ήδη δημοσιευθεί.