Ο άνθρακας, που υπήρξε η αναντικατάστατη πηγή ενέργειας στο παρελθόν, χάνει τη δυναμική του και πολλοί μεγάλοι καταναλωτές όπως η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία, οι ΗΠΑ και η Κίνα χρησιμοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και φυσικό αέριο ως υποκατάστατο για την παραγωγή ενέργειας. Η κατανάλωση του εμπορεύματος μειώνεται σταδιακά.

Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα έφθασε το 19,2% στην ΕΕ σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), ο μαύρος άνθρακας ανήλθε στο 10% και ο καφέ άνθρακας στο 9,2%.

Η παραγωγή μειώθηκε κατά 6% σε ετήσια βάση. Παρουσιάζει μάλιστα μια πτώση 30% σε σύγκριση με το έτος 2011, όταν η τιμή των βασικών προϊόντων έφτασε στο μέγιστο.

Κατά τα τελευταία 6 χρόνια, οι ετήσιες εκπομπές CO₂ στην Ευρώπη μειώθηκαν συνολικά κατά 250 εκατομμύρια τόνους, γεγονός που είναι αρνητικό για τις επιχειρήσεις εξόρυξης. Ταυτόχρονα, τα νέα είναι καλά για το περιβάλλον, δεδομένης της αρνητικής επίδρασης της εξόρυξης άνθρακα και της αποτέφρωσης.

Περίπου το 75% της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από μαύρο άνθρακα βρίσκεται σε χώρες της ΕΕ που δημιούργησαν σχέδια για την εξάλειψή του. Η κατανάλωση του εμπορεύματος μειώνεται σημαντικά και στις ΗΠΑ, όπου η κατανάλωση μειώθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 39 ετών σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Υπηρεσίας Πληροφοριών Ενέργειας της Αμερικής («EIA») τον Δεκέμβριο του 2018.

Το 37% των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα έχουν κλείσει από το 2007, κάτι που οδήγησε σε μείωση της παραγωγής από 44% σε 622 εκατ. τόνους και η EIA προβλέπει περαιτέρω μείωση κατά 8% το 2019.

Η Κίνα είναι μακράν ο μεγαλύτερος καταναλωτής. Όμως, βρίσκεται σε εξέλιξη η ετήσια μείωση της κατανάλωσης κατά 3,5 δισεκατομμύρια τόνους μέχρι το 2020. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, τον Αύγουστο του 2018, η κατανάλωση του εμπορεύματος θα έπρεπε να έχει μειωθεί το τελευταίο έτος κατά περίπου 30 εκατομμύρια τόνους, στα 3,83 δισεκατομμύρια τόνους, περίπου.

Σύμφωνα με την ανάλυση του eTrader, η περικοπή της παραγωγής ενέργειας άνθρακα επηρεάζει ουσιαστικά την τιμή του εμπορεύματος. Ενώ τον Ιανουάριο του 2011 η τιμή του έφτασε στα ιστορικά υψηλά των 139 USD για έναν μετρικό τόνο, στις αρχές του 2016 η τιμή άγγιξε το ιστορικό χαμηλό των 49 USD για έναν μετρικό τόνο. Αυτή τη στιγμή η τιμή εμφανίζει περαιτέρω πτώση στα 45 USD για έναν μετρικό τόνο, που σημαίνει πτώση 39% σε σύγκριση με το 2018.

Η μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, όπως φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, έχει συμβάλλει σημαντικά στη χρήση αυτού του τύπου ενέργειας, καθώς και η αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων εκπομπής CO₂ διαδραμάτισε επίσης σημαντικό ρόλο, καθώς οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα είναι πολύ ακριβές.

Εκτός από την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, ο άνθρακας αντικαθίσταται και από το φυσικό αέριο, το οποίο αποτελεί δημοφιλή επιλογή στην Κίνα. Η κατανάλωση φυσικού αερίου αυξάνεται παγκοσμίως και εξαπλώθηκε κατά περίπου 30% κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους. Αυτή τη στιγμή, η τιμή του έχει επιστρέψει στο επίπεδο των 2,60 USD για μια μονάδα όγκου.

Πιθανόν, η τιμή του άνθρακα να φθάσει σε ένα νέο χαμηλό εάν δεν βρεθούν κατάλληλοι τρόποι χρήσης του, που να συμβαδίζουν με τους περιβαλλοντικούς στόχους της παγκόσμιας οικονομίας. Εκτός από τις επιχειρήσεις εξόρυξης, αρνητικά είναι επίσης τα νέα για τις χώρες που εξάγουν άνθρακα, μεταξύ των οποίων, η Αυστραλία, η Ινδονησία, οι ΗΠΑ, η Ρωσία και η Νότια Αφρική.