Τα ESG κριτήρια, τα οποία έχουν εισέλθει δυναμικά σε κάθε πτυχή της ναυτιλιακής βιομηχανίας, θα επιταχύνουν την πράσινη μετάβαση του κλάδου, γεφυρώνοντας τις όποιες διαφορετικές προσεγγίσεις μεταξύ νεότερων και παλαιότερων γενεών.

Η εποχή της υλοποίησης του ESG στη ναυτιλία έχει ήδη έρθει. Η εφαρμογή του τρίπτυχου Περιβάλλον – Κοινωνία – Εταιρική Ευθύνη ολοένα και βρίσκει έδαφος στις ναυτιλιακές εταιρείες, οι οποίες εναρμονίζουν τις επιχειρηματικές τους κινήσεις με την προστασία του περιβάλλοντος, πρωτοπορώντας και στα ζητήματα έρευνας. Όπως αναφέρει ο Ηλίας Καρυαμπάς, Αντιπροέδρος Περιφερειακής Ανάπτυξης του αμερικανικού νηογνώμονα ABS, συνολικά η χρήση δεδομένων ESG βοηθά τις ναυτιλιακές εταιρείες να διαχειριστούν τους κινδύνους, να ενισχύσουν τη φήμη τους και να βελτιώσουν την επιχειρησιακή απόδοση.

Τα κίνητρα για τις ναυτιλιακές εταιρείες είναι πολλά. «Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που δίνουν κίνητρο στις ναυτιλιακές εταιρείες να χρησιμοποιήσουν δεδομένα ESG. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται η πίεση από τους επενδυτές, αφού οι εταιρείες που έχουν δυνατό προφίλ ESG συνήθως έχουν υψηλότερο επενδυτικό ενδιαφέρον, που οδηγεί σε καλύτερη απόδοση στην αγορά. Η ενσωμάτωση δεδομένων ESG στις δραστηριότητες βοηθά αυτές τις εταιρείες να επιδείξουν τη δέσμευσή τους για βιωσιμότητα. Επιπλέον, χαμηλή επίδοση ESG οδηγεί σε μη αποδεκτούς κινδύνους της φήμης των εταιρειών, και συγκεκριμένα δημόσια εισηγμένες εταιρείες υπόκεινται σε τρομακτική πίεση να επιχειρούν σε πολύ υψηλό επίπεδο βιώσιμης επίδοσης για να προστατέψουν την επενδυτική αξία. Έχει επίσης παρατηρηθεί σε πολυάριθμες μελέτες ότι η υψηλή επίδοση ESG σχετίζεται θετικά με τη Συνολική Απόδοση των Μετοχών, δηλαδή όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία ESG τόσο καλύτερη η απόδοση. Τα ESG σχέδια, επιπλέον, βοηθούν τις εταιρείες με ένα πλαίσιο για τη λήψη αποφάσεων. Ενεργεί ως διοικητικό εργαλείο που βοηθά τις εταιρείες να λειτουργούν πιο αποδοτικά και να αναγνωρίζουν περιοχές στις οποίες μπορούν ενδεχομένως να μειώσουν τη σπατάλη, να συντηρήσουν τους πόρους, να γλιτώσουν επιβαρύνσεις ή να ανακαλύψουν άλλα λειτουργικά οφέλη», ανέφερε ο κ. Καρυαμπάς. 

Σημαντικός παράγοντας για την εφαρμογή των ESG κριτηρίων στη ναυτιλία είναι και η συσχέτισή τους με την τραπεζική χρηματοδότηση. «Η τραπεζική χρηματοδότηση συνδέεται ολοένα και περισσότερο με τα κριτήρια ESG στη ναυτιλία, με πολλές τράπεζες να ενσωματώνουν παράγοντες ESG στις αποφάσεις δανεισμού τους. Αυτό οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της αυξανόμενης πίεσης από ενδιαφερόμενα μέρη, όπως επενδυτές, πελάτες και ρυθμιστικές αρχές, να δώσουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και την κοινωνική ευθύνη».

Στη ναυτιλιακή βιομηχανία, τα κριτήρια ESG μπορεί να περιλαμβάνουν παράγοντες όπως οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις μιας εταιρείας (όπως οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και η αποδοτικότητα των καυσίμων), κοινωνικές επιπτώσεις (όπως οι εργασιακές πρακτικές και η συμμετοχή της κοινότητας) και οι πρακτικές διακυβέρνησης (όπως η διαφοροποίηση στην εκπροσώπηση και η διαφάνεια του διοικητικού συμβουλίου). Καθώς οι τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές σε όλο τον κόσμο αυστηροποιούν τις απαιτήσεις για περιβαλλοντικές, κοινωνικές αναφορές και αναφορές διακυβέρνησης (ESG), οι εταιρείες σε πολλούς κλάδους πρέπει να αναβαθμίσουν τον τρόπο λειτουργίας τους. Διακυβεύονται όχι μόνο τα διαπιστευτήρια πελατών και οι περιβαλλοντικοί στόχοι, αλλά και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση που συνδέεται με τη βιωσιμότητα, η οποία, με βάση τα δεδομένα στο τέλος του περασμένου έτους, αντιπροσωπεύει περίπου το 10% της παγκόσμιας πιστωτικής αγοράς περίπου 120 τρισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ. Καθώς η τάση για αυστηρότερες αναφορές και μεγαλύτερο δανεισμό που σχετίζεται με το ESG διευρύνεται, φαίνεται ότι οι πλοιοκτήτες δεν αποτελούν εξαίρεση.

Οι τράπεζες μπορούν να χρησιμοποιήσουν ένα εύρος μεθόδων για την αξιολόγηση της απόδοσης ESG μιας ναυτιλιακής εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων ερωτηματολογίων αυτοαξιολόγησης, αξιολογήσεων ESG από τρίτους και ανεξάρτητων ελέγχων. Με βάση αυτές τις αξιολογήσεις, οι τράπεζες μπορεί να προσφέρουν χαμηλότερα επιτόκια, όρους για μεγαλύτερο διάστημα αποπληρωμής ή άλλα κίνητρα σε εταιρείες που επιδεικνύουν ισχυρή απόδοση ESG.

Οι τράπεζες, σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται επίσης να αρνηθούν να χρηματοδοτήσουν εταιρείες που δεν πληρούν ορισμένα κριτήρια ESG, όπως εκείνα που σχετίζονται με παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, περιβαλλοντική ζημιά ή κακές πρακτικές διακυβέρνησης. «Συνολικά, η ενσωμάτωση κριτηρίων ESG στις αποφάσεις χρηματοδότησης των τραπεζών μπορεί να βοηθήσει στην παροχή κινήτρων στις ναυτιλιακές εταιρείες να δώσουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και την κοινωνική ευθύνη, ενώ παράλληλα μειώνει τον κίνδυνο οικονομικών απωλειών που σχετίζονται με κινδύνους που άπτονται του ESG», τονίζει χαρακτηριστικά.

Ο ελληνικός εφοπλισμός είναι πρωτοπόρος στα ζητήματα ΕSG και στα θέματα της έρευνας. Οι Έλληνες εφοπλιστές, που έχουν από τους πιο σύγχρονους στόλους στον κόσμο, επενδύουν σταθερά σε νέα «πράσινα» πλοία, τα οποία διαθέτουν την τελευταία λέξη της τεχνολογίας.

Σύμφωνα με τον κ. Καρυαμπά: «Οι Έλληνες πλοιοκτήτες συμπεριλαμβάνουν ολοένα και περισσότερο παράγοντες ESG στις επενδυτικές τους αποφάσεις τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία στη ναυτιλιακή βιομηχανία και πολλοί Έλληνες πλοιοκτήτες έχουν αναγνωρίσει τη σημασία της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης για τη διατήρηση μιας ισχυρής και κερδοφόρας επιχείρησης. Η ελληνική ναυτιλία είναι από τις ασφαλέστερες στον κόσμο. Η Ελλάδα παραμένει στη “Λίστα επιβεβαιωμένων προτύπων εκπαίδευσης, πιστοποίησης και τήρησης βαρδιών για ναυτικούς συμβαλλόμενους (STCW)” του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO) και στις Λευκές Λίστες των Μνημονίων Συνεργασίας του Παρισιού και του Τόκιο. Ο ελληνικός στόλος είναι ένας από τους ασφαλέστερους στόλους παγκοσμίως, με το 0,44% του ελληνικού εμπορικού στόλου (με βάση τον αριθμό των πλοίων) και το 0,50% του στόλου (με βάση τη χωρητικότητα) να εμπλέκεται σε μικροατυχήματα. Από την 1η Ιουλίου 2021 η Ελλάδα περιλαμβάνεται στον Κατάλογο Σημαιών του Προγράμματος QUALSHIP 21 της Ακτοφυλακής των ΗΠΑ (USCG).

Επιπλέον, πολλοί Έλληνες πλοιοκτήτες έχουν λάβει μέτρα για να βελτιώσουν τον κοινωνικό τους αντίκτυπο, όπως επενδύσεις σε προγράμματα εκπαίδευσης και πρόνοιας πληρωμάτων και υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών μέσω φιλανθρωπικών δωρεών και άλλων πρωτοβουλιών. Πολλοί Έλληνες πλοιοκτήτες παρατήρησαν πρόσφατα ότι έχει δοθεί υπερβολική έμφαση στο στοιχείο E των Environmental, Social and Governance (ESG) πολιτικών και όχι αρκετή στο στοιχείο S – ιδίως οι ναυτικοί και η ευημερία τους, που μπορεί να αποτελέσει μελλοντικά σημείο ενδιαφέροντος. Συνολικά, ενώ υπάρχει πρόοδος που πρέπει να γίνει, πολλοί Έλληνες πλοιοκτήτες έχουν αναγνωρίσει τη σημασία των παραγόντων ESG στις επενδυτικές τους αποφάσεις και έχουν λάβει σαφή μέτρα για να βελτιώσουν την απόδοσή τους στο ESG».