Οι παγετώνες σε όλο τον κόσμο λιώνουν με ανησυχητικό ρυθμό και αφήνουν στο πέρασμά τους τεράστιες λίμνες νερού. Το νερό που λιώνει γεμίζει την κοιλότητα που αφήνει πίσω του ο παγετώνας, σχηματίζοντας αυτό που είναι γνωστό ως παγωμένη λίμνη.
Καθώς οι θερμοκρασίες θερμαίνονται και όλο και περισσότερα κομμάτια του παγετώνα λιώνουν, η λίμνη ανεβαίνει – και το να ζει κανείς κατάντη μιας τέτοιας λίμνης μπορεί να είναι απίστευτα επικίνδυνο. Αν η λίμνη ανυψωθεί πολύ ψηλά ή αν η γύρω γη ή ο πάγος υποχωρήσει, η λίμνη μπορεί να σκάσει, στέλνοντας νερό και συντρίμμια να κατρακυλήσουν προς τα βουνά.
Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται έκρηξη παγωμένης λίμνης και, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε την Τρίτη στο περιοδικό Nature Communications, τα περίπου 15 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που ζουν σε απόσταση 30 μιλίων από μια παγωμένη λίμνη διατρέχουν κίνδυνο. Περισσότεροι από τους μισούς από αυτούς συγκεντρώνονται σε τέσσερις μόνο χώρες – την Ινδία, το Πακιστάν, το Περού και την Κίνα.
Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που εξετάζει συγκεκριμένα τις πιθανές επιπτώσεις των εκρήξεων παγωμένων λιμνών, οι οποίες, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν μπορούν να υπερεκτιμηθούν.
Ο TomRobinson, συν-συγγραφέας της μελέτης και ανώτερος λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Canterbury στη Νέα Ζηλανδία, δήλωσε ότι μια έκρηξη παγετώδους λίμνης είναι σαν ένα «τσουνάμι στην ενδοχώρα». Συνέκρινε τον αντίκτυπό της με μια ξαφνική κατάρρευση φράγματος.
Αυτές οι πλημμύρες συμβαίνουν χωρίς προειδοποίηση. Προηγούμενες εκρήξεις παγωμένων λιμνών έχουν σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπους και έχουν καταστρέψει περιουσίες και κρίσιμες υποδομές.
Η CordilleraBlanca στο Περού είναι ένα από τα θερμά σημεία αυτού του επικίνδυνου φαινομένου. Από το 1941, η οροσειρά έχει βιώσει περισσότερες από 30 καταστροφές από παγετώνες, από χιονοστιβάδες έως εκρήξεις παγωμένων λιμνών, οι οποίες έχουν στοιχίσει τη ζωή σε περισσότερους από 15.000 ανθρώπους, διαπίστωσαν οι ερευνητές.
Η μελέτη διαπίστωσε ότι η περιοχή που είναι περισσότερο εκτεθειμένη σε αυτές τις εκρήξεις είναι η Ασία, και συγκεκριμένα το Νεπάλ, το Πακιστάν και το Καζακστάν. Κατά μέσο όρο, κάθε άνθρωπος στην περιοχή αυτή ζει σε απόσταση περίπου έξι μιλίων από μια παγωμένη λίμνη, σημείωσαν οι επιστήμονες
Ο Robinson σημείωσε ότι η Βόρεια Αμερική και οι Ευρωπαϊκές Άλπεις δεν ξεχωρίζουν ως ιδιαίτερα ευάλωτες, επειδή λιγότεροι άνθρωποι ζουν κοντά στις παγετώδεις λίμνες. Ακόμη και αν οι κίνδυνοι είναι αρκετά υψηλοί σε αυτές τις περιοχές, είπε, η έλλειψη εκτεθειμένων πληθυσμών τους δίνει «χαμηλό βαθμό κινδύνου».
Το λιώσιμο των παγετώνων είναι ένα από τα πιο σαφή και ορατά σημάδια της κλιματικής κρίσης. Μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι έως και οι μισοί παγετώνες του πλανήτη θα μπορούσαν να χαθούν μέχρι το τέλος του αιώνα, ακόμη και αν επιτευχθούν οι φιλόδοξοι παγκόσμιοι στόχοι για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της σταδιακής κατάργησης των ορυκτών καυσίμων.
Καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να θερμαίνονται, ο Robinson δήλωσε ότι ελπίζει ότι η έρευνά τους θα μπορούσε να βοηθήσει τους παγκόσμιους ηγέτες να καθορίσουν ποιες χώρες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης για ακραίες πλημμύρες που προκαλούνται από το λιώσιμο των παγετώνων.