Ολοκληρώθηκε η ψηφοφορία που πραγματοποιήθηκε σήμερα στην Ολομέλεια της Βουλής και αφορούσε το σχέδιο νόμου του ΥΠΕΝ για  την κύρωση της Διακρατικής Συμφωνίας με τη Βουλγαρία για τον IGB, και το καταστατικό του East Med Gas Forum. Νέα Δημοκρατία, ΚΙΝΑΛ και ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν «υπέρ», ενώ ΚΚΕ και Μέρα 25 ψήφισαν «κατά», και η Ελληνική Λύση ψήφισε «παρών».

Κύρωση Διακυβερνητικής Συμφωνίας για τον αγωγό φυσικού αερίου Ελλάδας–Βουλγαρίας (IGB)  

Με την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας το 2009 τέθηκαν οι βάσεις για την κατασκευή του αγωγού διασύνδεσης των δύο χωρών. Το έργο του IGB έχει χαρακτηριστεί ως έργο «Εθνικής Σημασίας» από την Ελλάδα βάσει του ν.4001/2001, καθώς και από το Υπουργικό Συμβούλιο της Βουλγαρίας.  

Στις 10 Οκτωβρίου 2019, σε ειδική τελετή στη Σόφια, υπογράφηκε μεταξύ των δύο χωρών η Διακυβερνητική Συμφωνία για την προώθηση του αγωγού. Η Συμφωνία κυρώθηκε από τη Βουλγαρική Βουλή στις 2 Ιουλίου 2020 και έχει ήδη διαβιβαστεί προς κύρωση και στο Ελληνικό Κοινοβούλιο. Ο αγωγός προβλέπεται, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, να έχει ολοκληρωθεί ως το τέλος του 2021.  

Τα χαρακτηριστικά του IGB  

Ο αγωγός θα συνδέει την Κομοτηνή με τη Stara Zagora της Βουλγαρίας. Το μήκος του αγωγού υπολογίζεται στα 182 χλμ. εκ των οποίων τα 151 χλμ. είναι στη Βουλγαρία και τα υπόλοιπα 31 χλμ. στην Ελλάδα. Η διάμετρος του σωλήνα φτάνει τις 32 ίντσες (813 χιλιοστά).

Η δυναμικότητα του αγωγού φτάνει ετησίως τα 3 δισ. κυβικά μέτρα (bcm/a), με δυνατότητα αντίστροφης ροής (reverse flow). Η δυναμικότητα μπορεί να αυξηθεί σε 5 bcm/a με την πρόσθετη εγκατάσταση ενός Σταθμού Συμπίεσης. Το έργο περιλαμβάνει και τις αναγκαίες υποστηρικτικές εγκαταστάσεις.

Στην αφετηρία του, στην Ελλάδα, ο αγωγός θα συνδέεται με τον Διαδριατικό Αγωγό (TAP) και το σύστημα του ΔΕΣΦΑ, ενώ στην κατάληξή του θα συνδέεται με το σύστημα της Bulgartransgaz (διαχειριστής φυσικού αερίου Βουλγαρίας). Παρέχοντας τη δυνατότητα προμήθειας φυσικού αερίου από μία επιπλέον πηγή εισόδου, ο IGB θα ενισχύσει την ασφάλεια τροφοδοσίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Επένδυση και Πηγές Χρηματοδότησης

Για την αρχική δυναμικότητα των 3 bcm/a, το εκτιμώμενο κόστος επένδυσης ανέρχεται στα 220 εκατ. ευρώ. Το έργο της μελέτης, κατασκευής και λειτουργίας έχει αναλάβει η κοινοπραξία ICGB AD. Μέτοχοι της εταιρείας είναι κατά 50% η ελληνική εταιρεία ΥΑΦΑ ΠΟΣΕΙΔΩΝ, στην οποία συμμετέχουν ισομερώς η ΔΕΠΑ και η ιταλική EDISON, και κατά το υπόλοιπο 50% η βουλγαρική κρατική Εταιρεία Bulgarian Energy Holding (BEH).

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται σε ποσοστό 20% από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης (European Energy Program for Recovery/EEPR), με προβλεπόμενη κοινοτική συμβολή 45 εκατ. ευρώ.

Ποσοστό 16% καλύπτεται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Καινοτομία και Ανταγωνιστικότητα» της Βουλγαρίας, ένα ακόμη 19% από τους ιδιώτες μετόχους και το 46% από δανειοδότηση της Βουλγαρικής κυβέρνησης. Αποτελεί το μοναδικό έργο που έχει εξασφαλίσει χρηματοοικονομική εγγύηση από τη Βουλγαρία, ύψους 110 εκατ. ευρώ.

Το έργο του διακρατικού αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας έχει συμπεριληφθεί στον 4^ο Κατάλογο Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος της Ε.Ε. (PCIs) του έτους 2019. Έως τον Δεκέμβριο του 2020, το έργο είχε ολοκληρωθεί σε ποσοστό 52%, ενώ είχε κατασκευαστεί το 37% του αγωγού.

Γεωπολιτική σημασία

Η κατασκευή και λειτουργία του έργου αναβαθμίζει τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας δεδομένου ότι η χώρα καθίσταται πύλη εισόδου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά από διαφοροποιημένες πηγές και κατά κύριο λόγο από τον TAP.

Επιπλέον, όμως, αξιοποιεί και τον σχεδιαζόμενο πλωτό τερματικό σταθμό επαναεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου της Αλεξανδρούπολης (FSRU) δεδομένου ότι οι ποσότητες που θα εισάγονται μέσω αυτού προβλέπεται να μεταφέρονται προς Βορρά μέσω IGB.

Άλλωστε ο IGB αποτελεί το πρώτο τμήμα του λεγόμενου «Κάθετου Διαδρόμου», δηλαδή της διασύνδεσης των εθνικών συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Ουγγαρίας με σκοπό την εναλλακτική τροφοδοσία των χωρών της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Κύρωση Καταστατικού του «East Mediterranean Gas Forum – EMGF»

Ιστορικό – Γενικά στοιχεία

Κύριος σκοπός του περιφερειακού Οργανισμού EMGF είναι να λειτουργήσει ως γέφυρα που θα φέρει κοντά τους παραγωγούς φυσικού αερίου, τους καταναλωτές και τις χώρες διαμετακόμισης, έχοντας ως τελικό στόχο την ανάπτυξη μιας βιώσιμης περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο.

Κατά την πραγματοποίηση της πρώτης συνάντησης των Υπουργών Ενέργειας της Ιορδανίας, της Κύπρου, της Ελλάδας, της Αιγύπτου, της Παλαιστίνης, του Ισραήλ και της Ιταλίας που έλαβε χώρα στο Κάιρο στις 14 Ιανουαρίου 2019, οι Υπουργοί ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να δημιουργηθεί ένα «Φόρουμ φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο» (EMGF) που θα υποστηρίξει τις προσπάθειες των παραγωγών και καταναλωτών χωρών ώστε να επωφεληθούν από αποθέματα φυσικού αερίου και υποδομές.

Τον Σεπτέμβριο 2020 υπογράφηκε το Καταστατικό του EMGF από τα επτά μέλη του (Αίγυπτος, Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Παλαιστίνη) και έχει ήδη κυρωθεί από τα τέσσερα εξ αυτών. Για να τεθεί σε ισχύ, το Καταστατικό πρέπει να κυρωθεί από τουλάχιστον πέντε μέλη.

Στόχοι

Οι  κύριοι στόχοι του EMGF περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:

1. Υποστήριξη της δημιουργίας μιας περιφερειακής αγοράς αερίου προς όφελος των χωρών-μελών μέσω της ασφάλειας της προσφοράς και της ζήτησης, της βελτιστοποιημένης ανάπτυξης πόρων και του κόστους των υποδομών, της ανταγωνιστικής τιμολόγησης και των βελτιωμένων εμπορικών σχέσεων.

2. Εξασφάλιση του εφοδιασμού και της ζήτησης των χωρών-μελών, βελτιστοποίηση της ανάπτυξης των πόρων, αποτελεσματική αξιοποίηση των υφιστάμενων και νέων υποδομών, εξασφάλιση ανταγωνιστικής τιμολόγησης και προώθηση βελτιωμένων εμπορικών σχέσεων.

3. Ενίσχυση της συνεργασίας, με τη δημιουργία διαρθρωμένου και συστηματικού διαλόγου για το φυσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών πολιτικών για το φυσικό αέριο.

4. Προώθηση, βάσει του διεθνούς δικαίου, της καλύτερης κατανόησης της μεταξύ των μελών του Οργανισμού.

5. Υποστήριξη των χωρών παραγωγής και των χωρών με αποθέματα φυσικού αερίου στην περιοχή, στις προσπάθειές τους να αποτιμώνται τα υπάρχοντα και μελλοντικά τους αποθέματα, ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ τους και με τις χώρες διέλευσης και κατανάλωσης στην περιοχή, αξιοποιώντας την υπάρχουσα υποδομή και αναπτύσσοντας περισσότερες επιλογές υποδομής για να ικανοποιήσει τις υπάρχουσες και μελλοντικές ανακαλύψεις.

6. Παροχή αρωγής στις καταναλώτριες χώρες ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους και, μαζί με τις χώρες διέλευσης, να διαμορφώνουν τις πολιτικές αερίου στην περιοχή.

7. Εξασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της έρευνας, παραγωγής, μεταφοράς και κατασκευής υποδομών φυσικού αερίου και προώθηση της ενσωμάτωσης του φυσικού αερίου σε άλλους ενεργειακούς πόρους, ιδίως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.

Το EMGF θα εδρεύει στο Κάιρο και θα είναι ανοικτό να δεχθεί ως μέλος του κάθε χώρα που μοιράζεται τα κοινά συμφέροντα και τους στόχους του Φόρουμ, καθώς και για χώρες ή περιφερειακούς ή διεθνείς οργανισμούς που επιθυμούν να παρακολουθούν τις εργασίες του ως Παρατηρητές.

Έως τα τέλη του 2020 ήδη η Γαλλία είχε εκφράσει το ενδιαφέρον της να συμμετέχει ως μέλος του Φόρουμ κάτι που δεν γίνεται, καθώς δεν προβλέπεται από το καταστατικό για χώρες που δεν γειτνιάζουν ή βρίσκονται στην περιοχή, ενώ οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να συμμετάσχουν ως Παρατηρητές. Στις 13/1/2021 οι ΗΠΑ υπέβαλλαν αίτημα ένταξης στον οργανισμό.

Γεωπολιτική σημασία

Η Ελλάδα υποστηρίζει σθεναρά την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ όλων των χωρών της περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς επιδιώκει να δημιουργήσει στενότερους δεσμούς που θα επιτρέψουν στις χώρες να αξιοποιήσουν το μεγάλο ενεργειακό δυναμικό της περιοχής προς όφελος των πολιτών τους.

Είναι άλλωστε γεγονός ότι οι χώρες της Ανατολικής Μεσογείου αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα, όπως η ανάγκη διαφοροποίησης των ενεργειακών πόρων και των διαδρομών, η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και η ανάγκη εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης νέων ενεργειακών υποδομών.

Το EMGF μπορεί με τον τρόπο αυτό να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα για την προώθηση του πολυμερούς διαλόγου και την προώθηση των σχέσεων μεταξύ των χωρών της περιοχής και την έναρξη ενός διαρθρωμένου και συστηματικού πολιτικού διαλόγου για το φυσικό αέριο που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας βιώσιμης περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου που θα συμβάλλει στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας της περιοχής.

Με την κύρωση του Καταστατικού από την ολομέλεια του ελληνικού κοινοβουλίου ο Οργανισμός EMGF αποκτά και επίσημα διεθνή νομική ισχύ και υπόσταση καθώς η χώρα μας θα καταστεί η 5^η κατά σειρά χώρα που θα το έχει κυρώσει.

Κ. Σκρέκας: «H Ελλάδα γίνεται ενεργειακός κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου»

«Έχουμε σχέδιο που καθιστά την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο, είτε μέσα από αγωγούς όπως ο TAP, είτε τώρα με τον αγωγό IGB, είτε με υποδομές όπως η πλωτή δεξαμενή υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη, όπως η αναβάθμιση της Ρεβυθούσας, όπως πιθανότατα, μια υπόγεια δεξαμενή με στρατηγικό ρόλο, με στρατηγικά αποθέματα φυσικού αερίου», είπε ο κ. Σκρέκας που κάλεσε τα κόμματα να δώσουν θετική ψήφο στο νομοσχέδιο διότι αναβαθμίζουν οι συμφωνίες αυτές τον γεωστρατηγικό ρόλο της Ελλάδας και στηρίζουν την πραγματική οικονομία.

«Πάντοτε οι κυβερνήσεις της ΝΔ είχαν προμετωπίδα την ανάπτυξη ενεργειακής στρατηγικής, ως μοχλό αειφόρου ανάπτυξης και ως βραχίονα εξωστρεφούς διπλωματίας», είπε ο κ. Σκρέκας, αναφερόμενος στις δύο συμφωνίες.

Ο υπουργός επισήμανε ότι «πιθανότατα, αργότερα, αυτό το δίκτυο να μην πάει χαμένο όταν το φυσικό αέριο δεν θα κυλάει σε αυτούς τους αγωγούς, αλλά ενδεχομένως να μπορούν να γεμίσουν και να μεταφέρουν υδρογόνο». Συνεπώς, τόνισε ο κ. Σκρέκας, «μιλάμε για υποδομές που δεν θα πάνε χαμένες».

Ο υπουργός είπε ότι η κυβέρνηση φιλοδοξεί να ολοκληρωθεί το έργο του διασυνδετήριου αγωγού μέχρι το τέλος του 2021 και πρόσθεσε ότι το έργο σήμερα έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 52%, με το 40% του αγωγού να έχει ήδη υπογειοποιηθεί.

Αναφέρθηκε επίσης στα οικονομικά και εμπορικά οφέλη για την Ελλάδα και τις ελληνικές επιχειρήσεις και επισήμανε ότι ο αγωγός κατασκευάζεται από ελληνική επιχείρηση και συνεπώς «Έλληνες εργαζόμενοι είναι αυτοί που εργάζονται σήμερα στην κατασκευή αυτού του αγωγού που θα εγκατασταθεί στα βόρεια σύνορα».

Όπως εξάλλου επισήμανε ο ΙGB, πέραν του ό,τι θα μπορεί να μεταφέρει προς βορρά κασπιανό αέριο, αφού συνδέεται με τον αγωγό TAP, θα μπορεί να μεταφέρει και αέριο το οποίο θα υγροποιείται στην πλωτή δεξαμενή στον τερματικό σταθμό της Αλεξανδρούπολης. «Αυτό σημαίνει ότι πράγματι η Ελλάδα γίνεται ενεργειακός κόμβος μεταφοράς φυσικού αερίου και ότι μέσα από αυτή θα περνάει όχι μόνο φυσικό αέριο που θα προέρχεται από την Κασπία, αλλά φυσικό αέριο που μπορεί να έρχεται από οπουδήποτε στον κόσμο, μέσα από πλοία θα μεταφέρουν υγροποιημένο φυσικό αέριο. Συνεπώς εξελίσσεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που ξεκίνησε από το 2009», είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Αναφορικά με το FORUM Φυσικού Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, ο κ. Σκρέκας υπογράμμισε ότι φέρνει κοντά χώρες που στο παρελθόν είχαν και αντικρουόμενα συμφέροντα. Στόχοι αυτού του FORUM, όπως είπε, είναι η υποστήριξη της δημιουργίας μιας περιφερειακής αγοράς αερίου προς όφελος των χωρών μελών που το συναπαρτίζουν, την εξασφάλιση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας της έρευνας, της παραγωγής και της μεταφοράς αλλά και της κατασκευής των υποδομών του φυσικού αερίου όπως και την προώθηση καλύτερης κατανόησης της αλληλεξάρτησης, με τον διάλογο που αναπτύσσεται μεταξύ των μελών.

«Μέσα από αυτή τη συνεργασία προωθείται και η αρωγή στις καταναλώτριες χώρες, δηλαδή στις χώρες που είναι αποδέκτες φυσικού αερίου, ώστε να καλύπτουν τις ανάγκες τους και με τις χώρες διέλευσης να διαμορφώσουμε τις γενικότερες πολιτικές του αερίου στην ευρύτερη περιοχή της ανατολικής Μεσογείου, επιτρέποντας μια βιώσιμη συνεργασία και εταιρική σχέση, μεταξύ των βασικών παραγόντων της αλυσίδας αξίας, στην αγορά», είπε ο υπουργός και τόνισε ότι και οι δύο συνεργασίες διασφαλίζουν το μεγάλο ζητούμενο που είναι η ενεργειακή ασφάλεια και ενεργειακή ανεξαρτησία μας με ανταγωνιστικές τιμές ενέργειας.

«Η σημερινή κυβέρνηση έχει σχέδιο και είναι η κυβέρνηση που πραγματικά ενδιαφέρεται για το περιβάλλον και για τις επόμενες γενιές», είπε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας και επισήμανε ότι στους 18 μήνες έκλεισαν δύο καμινάδες λιγνιτικών εργοστασίων και άλλες δύο έχει προγραμματιστεί να κλείσουν τους επόμενους μήνες, εντός του 2021. «Αποδεικνύεται ότι η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, όχι απλά σέβεται το περιβάλλον αλλά πράττει, δρα, εργάζεται για να προστατεύσει το περιβάλλον. Εργάζεται ταυτόχρονα, για τη δίκαιη μετάβαση και έχει εκπονηθεί σοβαρό σχέδιο για τη στήριξη της εργασίας στις λιγνιτικές περιοχές, που θα πληγούν», είπε ο Κωνσταντίνος Σκρέκας.