Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ), έθεσε σήμερα, Τετάρτη 14 Νοεμβρίου, σε δημόσια διαβούλευση το ρυθμιστικό πλαίσιο εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στην Ελλάδα.

Όπως αναφέρει η Αρχή σε ανακοίνωσή της, η ανάπτυξη κατάλληλων υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων (Η/Ο), τόσο ως προς τον αριθμό των σημείων επαναφόρτισης όσο και ως προς την χωρική τους κατανομή, αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη της εθνικής αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων (Η/Ο).

Η έλλειψη ικανών-συχνών και εύκολα προσβάσιμων σημείων για την επαναφόρτιση των Η/Ο επηρεάζει αρνητικά την απόφαση των οδηγών για αγορά ή χρήση ενός Η/Ο λόγω του φαινομένου “range anxiety”, δηλ. της ανησυχίας τους ότι μπορεί να μην είναι δυνατή η επαναφόρτιση της μπαταρίας του Η/Ο πριν αυτή εξαντληθεί και άρα το όχημά τους θα ακινητοποιηθεί. Αυτό αποτελεί σημαντικό εμπόδιο για την περαιτέρω διείσδυση των Η/Ο στην αγορά.

Από το 2014, το θεσμικό πλαίσιο για την υποδομή επαναφόρτισης Η/Ο έχει εξελιχθεί σημαντικά στην Ευρώπη και την Ελλάδα. Με την  Οδηγία 2014/94/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων (AFID), θεσπίζεται κοινό πλαίσιο μέτρων για την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στην Ένωση, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η εξάρτηση από το πετρέλαιο και να περιοριστούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις στον τομέα των μεταφορών.

Η παρούσα οδηγία ορίζει ελάχιστες προδιαγραφές για τη δημιουργία υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, περιλαμβανομένων των σημείων επαναφόρτισης των ηλεκτρονικών οχημάτων και των σημείων ανεφοδιασμού φυσικού αερίου (LNG και CNG) και υδρογόνου οι οποίες θα εφαρμοστούν μέσω των εθνικών πλαισίων πολιτικής των κρατών μελών, καθώς και κοινές τεχνικές προδιαγραφές για την εν λόγω επαναφόρτιση και σημεία ανεφοδιασμού, και προδιαγραφές ως προς τις πληροφορίες προς τους χρήστες.

Με το Ν. 4439/2016, η οδηγία 2014/94/ΕΕ ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία. Στις 31 Οκτωβρίου 2017, με την κοινή Υπουργική Απόφαση υπ’ αριθμό 77226/1, δημιουργήθηκε το Εθνικό πλαίσιο πολιτικής για την ανάπτυξη της αγοράς υποδομών εναλλακτικών καυσίμων στον τομέα των μεταφορών και για την υλοποίηση των σχετικών υποδομών, όπως απαιτείται από το άρθρο 3 της οδηγίας 2014/94/ΕΕ.

Με το άρθρο 53 παρ. 1 του Ν. 4277/2014 με το οποίο τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του ν. 4001/2011 για την οργάνωση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, εισήχθη η έννοια του “Φορέα Εκμετάλλευσης Υποδομών Επαναφόρτισης Η/Ο” ως το φυσικό ή νομικό πρόσωπο που δραστηριοποιείται στην εκμετάλλευση υποδομών επαναφόρτισης για τις οποίες προμηθεύεται Ηλεκτρική Ενέργεια με σκοπό την παροχή υπηρεσιών επαναφόρτισης Η/Ο, και παράλληλα επεκτάθηκε ο ορισμός του Τελικού Πελάτη, ώστε να συμπεριλάβει και τον ως άνω Φορέα. Τέλος, προβλέφθηκε εξαίρεση των ως άνω Φορέων από την υποχρέωση λήψης άδειας προμήθειας ή εμπορίας ηλεκτρικής ενέργειας.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 53 του ως άνω νόμου, οι όροι, οι προϋποθέσεις για την ίδρυση και λειτουργία των Φορέων Εκμετάλλευσης υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο, οι δικαιούμενοι, οι υποχρεώσεις των φορέων έναντι των λοιπών καταναλωτών, οι υποχρεώσεις γνωστοποίησης στοιχείων, ιδίως αναφορικά με τη ζήτηση ισχύος και ενέργειας σε ετήσια βάση και το σχετικό κόστος, η προσαρμογή των ήδη λειτουργούντων φορέων, καθώς και κάθε άλλο ζήτημα σχετικό με την λειτουργία και τις υποχρεώσεις των Φορέων Εκμετάλλευσης Υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, μετά από Γνώμη της ΡΑΕ.

Η ΡΑΕ, βάσει της ανωτέρω αρμοδιότητάς της για τη διατύπωση γνώμης προς τους αρμόδιους Υπουργούς, θέτει σε Δημόσια Διαβούλευση ορισμένα βασικά ζητήματα προκειμένου για την αποσαφήνιση και οριοθέτηση του θεσμικού και λειτουργικού πλαισίου ένταξης των υποδομών επαναφόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων στην Ελλάδα.

Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το Ν. 4439/2016, ως “Δημοσίως προσβάσιμο σημείο επαναφόρτισης ή ανεφοδιασμού” ορίζεται το σημείο επαναφόρτισης ή ανεφοδιασμού που παρέχει εναλλακτικό καύσιμο με άνευ διακρίσεων πρόσβαση σε όλους τους χρήστες.

Η άνευ διακρίσεων πρόσβαση των ενδιαφερόμενων χρηστών-οδηγών Η/Ο μπορεί να περιλαμβάνει διάφορα μέσα για την ταυτοποίηση, τη χρήση και την πληρωμή. Εντός της ΕΕ χρησιμοποιούνται διαφορετικά μοντέλα για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο.

Τα μοντέλα αυτά μπορούν να ταξινομηθούν στις παρακάτω τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες:

Ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς: Πρόκειται για την ανάπτυξη των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο από τον ιδιωτικό τομέα και στη βάση μιας ελεύθερης και ανταγωνιστικής αγοράς. Το ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς αποτελεί το προεπιλεγμένο μοντέλο για την ανάπτυξη δημοσίως  προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο, το οποίο προβλέπεται σε επίπεδο ΕΕ σύμφωνα με την αιτιολογική σκέψη 30 της οδηγίας 2014/94/ΕΕ (AFID): “Η εγκατάσταση και η λειτουργία σημείων επαναφόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων θα πρέπει να αναπτυχθεί ως ανταγωνιστική αγορά με ανοικτή πρόσβαση σε όλους όσους ενδιαφέρονται για την ανάπτυξη ή διαχείριση υποδομών επαναφόρτισης.” Αυτό το μοντέλο έχει υιοθετηθεί σήμερα από τα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ και ιδιαίτερα από τις μεγαλύτερες αγορές Η/Ο (π.χ. Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο).

Μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO): Πρόκειται για την ανάπτυξη των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο που συντελείται μέσω πρωτοβουλίας του Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO). Η οδηγία 2014/94/ΕΕ (AFID) δεν περιλαμβάνει διατάξεις που αποκλείουν την εμπλοκή του DSO σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την υπό αναθεώρηση οδηγία για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (COM (2016) 864) προβλέπει ότι τα κράτη μέλη επιτρέπουν στους διαχειριστές συστημάτων διανομής να έχουν στην ιδιοκτησία τους, να αναπτύσσουν, να διαχειρίζονται ή να λειτουργούν σημεία επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα, μόνον εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις: α) τα λοιπά μέρη, έπειτα από ανοικτή και διαφανή διαδικασία πρόσκλησης υποβολής προσφορών, δεν εξέφρασαν ενδιαφέρον για ιδιοκτησία, ανάπτυξη, διαχείριση ή λειτουργία σημείων επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα β) η ρυθμιστική αρχή έχει παράσχει την έγκρισή της”. Το μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής έχει υιοθετηθεί από ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ, όπως η Ιρλανδία, το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο.

Μοντέλο διαγωνισμού και παραχώρησης: Πρόκειται για την ανάπτυξη των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο μέσω διαγωνισμών που διοργανώνονται από δημόσιο φορέα σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο. Στο πλαίσιο των εν λόγω προσφορών, η παραχώρηση για την εγκατάσταση ή/και τη λειτουργία ενός ορισμένου αριθμού σημείων επαναφόρτισης Η/Ο σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή χορηγείται σε μία ή περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες. Η οδηγία 2014/94/ΕΕ (AFID) δεν περιλαμβάνει διατάξεις που αποκλείουν την εφαρμογή ενός μοντέλου υποβολής προσφορών και παραχώρησης. Το μοντέλο παραχώρησης έχει υιοθετηθεί σε πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, ιδίως σε επίπεδο μεμονωμένων δήμων (π.χ. Άμστερνταμ, Λονδίνο, Βερολίνο).

Μοντέλο Εθνικού φορέα εκμετάλλευσης: Πρόκειται για την ανάπτυξη των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο μέσω ειδικού δημόσιου φορέα. Ο φορέας μπορεί να αναλάβει την ευθύνη είτε μόνο για την εγκατάσταση και την ιδιοκτησία των υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο ή και για τη λειτουργία τους, συμπεριλαμβανομένης της παροχής υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης. Η οδηγία 2014/94/ΕΕ (AFID) δεν περιλαμβάνει διατάξεις που αποκλείουν τη συμμετοχή εθνικού δημόσιου φορέα στον εν λόγω τομέα. Το εθνικό μοντέλο φορέα εκμετάλλευσης υιοθετήθηκε από λίγα κράτη μέλη της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της Πορτογαλίας (MOBI.E) και της Ουγγαρίας (e-Mobi Elektromobilitás).

Υβριδικό μοντέλο: Πρόκειται για ένα μικτό μοντέλο που συνδυάζει στοιχεία τουλάχιστον δύο από τα παραπάνω μοντέλα. Διαφορετικοί συνδυασμοί αυτών των μοντέλων είναι δυνατοί και έχουν εφαρμοστεί από διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ.

Εκτός από τα προαναφερθέντα μοντέλα για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο, υπάρχουν επίσης διάφορες επιλογές για τον καθορισμό των ρόλων και των αρμοδιοτήτων κατά τη λειτουργία της υποδομής. Αυτά δεν καθορίζονται πάντοτε από τη νομοθεσία αλλά διαμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό βάσει των πρακτικών της αγοράς καθώς και ορισμένων διεθνών προτύπων (π.χ. ISO 15118).

Στα περισσότερα κράτη μέλη της ΕΕ χρησιμοποιούνται σήμερα οι εξής βασικοί ρόλοι στο σύστημα ηλεκτροκίνησης:

1. Διαχειριστής σημείου επαναφόρτισης (Charging Point Operator – CPO): διαχειρίζεται το δημοσίως προσβάσιμο σημείο επαναφόρτισης Η/Ο, και παρέχει υπηρεσίες επαναφόρτισης.

2. Ιδιοκτήτης σημείου επαναφόρτισης: έχει στην κατοχή του το δημοσίως προσβάσιμο σημείο επαναφόρτισης Η/Ο

3. Πάροχος υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (Electromobility Service Provider – EMSP): παρέχει υπηρεσίες ηλεκτροκίνησης σε χρήστες Η/Ο.

4. Φορέας εκκαθάρισης ηλεκτροκίνησης: διευκολύνει τις συναλλαγές μεταξύ των διαχειριστών σημείων επαναφόρτισης και των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης.

5. Διαχειριστής Δικτύου Διανομής: διαχειρίζεται το δίκτυο διανομής και τους μετρητές, συνδέει τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης Η/Ο.

6. Προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας: ασκεί δραστηριότητα προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος για επαναφόρτιση Η/Ο

7. Χρήστης ηλεκτρικού οχήματος: κατέχει/εκμεταλλεύεται ηλεκτρικό όχημα και αγοράζει υπηρεσίες ηλεκτροκίνησης και χρέωσης.

Στην πράξη, είναι δυνατοί συνδυασμοί αυτών των διαφορετικών ρόλων. Για παράδειγμα, ένας διαχειριστής σημείου επαναφόρτισης είναι συχνά και ο ιδιοκτήτης του αντίστοιχου σημείου επαναφόρτισης. Ένας πάροχος υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης μπορεί ταυτόχρονα να διαχειρίζεται σημεία επαναφόρτισης. Σύμφωνα με το μοντέλο DSO, ένας διαχειριστής συστήματος διανομής μπορεί επίσης να είναι ιδιοκτήτης/διαχειριστής δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης.

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διάφορων φορέων μπορούν επίσης να ρυθμιστούν με διαφορετικούς τρόπους. Οι συναλλαγές μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης σημείων επαναφόρτισης και των παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης μπορούν να πραγματοποιούνται βάσει διμερών συμφωνιών ή μέσω του φορέα εκκαθάρισης ηλεκτροκίνησης. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ηλεκτρική ενέργεια για την επαναφόρτιση των Η/Ο παρέχεται από τον διαχειριστή του σημείου επαναφόρτισης, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό είναι ευθύνη του παρόχου υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (βλέπε επίσης Eurelectric “Deploying publicly accessible charging infrastructure for electric vehicles: how to organise the market?”, 2013).

Τέλος, υπάρχουν και άλλα θέματα που σχετίζονται με τη λειτουργία των δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης, τα οποία ενδέχεται να υπόκεινται σε ρυθμίσεις (π.χ. προϋποθέσεις αδειοδότησης/γνωστοποίησης/εγγραφής, μεταφορά δεδομένων, διαλειτουργικότητα  και επί τούτω  χρέωση, μέτρηση και τιμολόγηση, καθώς επίσης και διαφάνεια χρεώσεων/τιμών).

Η ΡΑΕ καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους να υποβάλουν τις προτάσεις τους και τα σχόλιά τους σχετικά με τα προαναφερθέντα ζητήματα και ειδικότερα σχετικά με τα ακόλουθα ερωτήματα:

→ Ποιο από τα παρακάτω μοντέλα για την ανάπτυξη δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο θα πρέπει να εφαρμοστεί στην Ελλάδα; Να διευκρινιστούν οι λόγοι της επιλογής του μοντέλου καθώς επίσης και οι λόγοι μη επιλογής ενός από τα άλλα μοντέλα.

→ Να περιγραφεί πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει το μοντέλο στην πράξη, ιδίως ποιος πρέπει να είναι υπεύθυνος για την εγκατάσταση, ιδιοκτησία και λειτουργία της υποδομής επαναφόρτισης EV και πώς πρέπει να χρηματοδοτούνται αυτές οι επενδύσεις.

1. Ανταγωνιστικό μοντέλο αγοράς

2. Μοντέλο Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (DSO)

3. Μοντέλο διαγωνισμού και παραχώρησης

4. Υβριδικό μοντέλο

→ Για το προτιμώμενο μοντέλο, να περιγραφεί πως θα μπορούσαν να οργανωθούν οι ρόλοι και οι ευθύνες των διαφόρων φορέων (Διαχειριστής/Ιδιοκτήτης σημείου επαναφόρτισης, πάροχος υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης, φορέας εκκαθάρισης ηλεκτροκίνησης, Διαχειριστής δικτύου διανομής, Προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας, Χρήστης Ηλεκτρικού οχήματος). Ειδικότερα, να διευκρινιστεί αν η προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να πραγματοποιείται από τον Διαχειριστή του σημείου επαναφόρτισης (CPO) ή τον πάροχο υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (EMSP).

Συναφώς, καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να υποβάλλουν προτάσεις και τα σχόλια σχετικά με τη ρύθμιση των ακόλουθων θεμάτων που αφορούν τη λειτουργία υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο:

1. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση άδειας χρήσης/γνωστοποίησης δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης H/O

2. Προϋποθέσεις για τη χορήγηση αδειών σε Διαχειριστές (CPO) δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο  καθώς και παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (EMSP)

3. Δημιουργία εθνικού μητρώου των δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο

4. Δημιουργία εθνικού μητρώου των Διαχειριστών (CPO) δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο καθώς και των Παρόχων υπηρεσιών ηλεκτροκίνησης (EMSP)

5. Απαιτήσεις για τη διαβίβαση δεδομένων από τους Διαχειριστές (CPO) δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο

6. Απαιτήσεις για τη διαλειτουργικότητα δημοσίως προσβάσιμων σημείων επαναφόρτισης Η/Ο

7. Απαιτήσεις για ad hoc χρέωση σε δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης Η/Ο

8. Απαιτήσεις για τη μέτρηση και την τιμολόγηση σε δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης Η/Ο

9. Απαιτήσεις για τη διαφάνεια των τιμών επαναφόρτισης Η/Ο

10. Άλλες τεχνικές απαιτήσεις για τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία επαναφόρτισης Η/Ο

Οι ενδιαφερόμενοι καλούνται να υποβάλλουν τις προτάσεις τους στη ΡΑΕ έως την Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018 με ηλεκτρονική επιστολή στη διεύθυνση [email protected] ή εγγράφως.