" Τα σημάδια της «αποσύζευξης» των χρηματιστηρίων της ΝΑ Ευρώπης από εκείνα της Κεντρικής είναι ξανά εδώ και η ανησυχία των χωρών της περιοχής ότι ενόψει καλοκαιριού θα ξαναζήσουν μια επανάληψη του περυσινού Ιουλίου μεγαλώνει.
Στο σκεπτικό αυτό εντάσσεται η πρωτοβουλία πέντε χωρών, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, να στείλουν επιστολή και να συναντηθούν τον Μάιο με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας, πιέζοντας για μέτρα που θα αποτρέψουν την επανάληψη ενός ράλι τιμών στη χονδρική και αυτό το καλοκαίρι.
Στην ενεργειακή συμμαχία συμμετέχουν με πρωτοβουλία της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, η Ουγγαρία, η Ρουμανία και η Κύπρος και το αίτημα προς τη Κομισιόν είναι να έχει ετοιμάσει ως τον Ιούνιο, οπότε θα διεξαχθεί η επόμενη Σύνοδος υπουργών Ενέργειας, ένα πακέτο μέτρων για τη θωράκιση της ΝΑ Ευρώπης απέναντι σε μια ενδεχόμενη νέα ενεργειακή κρίση.
Το κατά πόσο δεν θα δούμε και φέτος να υψώνονται «ενεργειακά τείχη» στην Ευρώπη και η Κομισιόν θα ανταποκριθεί εγκαίρως και αποτελεσματικά μένει να φανεί, με την ελληνική πλευρά να εκτιμά ότι στο διάστημα που μεσολάβησε το πρόβλημα έγινε τελικά κατανοητό. Τόσο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Αυστρία (πέρυσι τον Ιούλιο οι εισαγωγές προς την γειτονική Ουγγαρία ήταν εξαιρετικά μικρές) όσο και από τη νέα ηγεσία των Βρυξελλών.
Στη πράξη, οι πέντε χώρες ζητούν τη δημιουργία ενός μηχανισμού πρόληψης ενεργειακών κρίσεων, που θα συντονίζει Διαχειριστές, Ρυθμιστές και κυβερνήσεις, ώστε οι συντηρήσεις διασυνδέσεων και κρίσιμων υποδομών να γίνονται την άνοιξη, αντί για το καλοκαίρι και όχι μαζικά.
Τυχόν αστοχίες στο capacity των διασυνδέσεων να διορθώνονται εγκαίρως, να προηγείται συντονισμός των χωρών αντί κάθε μια να ενεργεί κατά το δοκούν – πχ. βγάζοντας μαζικά εκτός θερμικούς σταθμούς- και να υπάρχει εκ των προτέρων ενημέρωση για το πόσες και ποιες μονάδες ή γραμμές δεν λειτουργούν, καθώς και τι μέτρα έχουν λάβει ή προτίθενται να λάβουν οι χώρες.
«Αν για παράδειγμα, ξαναζήσουμε μια επανάληψη του καλοκαιριού του 2024, με υπερβολικά ελλείμματα στις ροές ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Αυστρίας και Ουγγαρίας, ο συγκεκριμένος μηχανισμός θα δίνει άμεση εντολή στους Διαχειριστές, να αυξήσουν τις ροές προς τη ΝΑ Ευρώπη, προκειμένου το πρόβλημα να μη μεταδοθεί στο διάδρομο Ρουμανίας – Βουλγαρίας – Ελλάδας», εξηγούν πηγές του ΥΠΕΝ.
Στο θέμα αναφέρθηκε χθες από το Φόρουμ των Δελφών και ο υπουργός Σταύρος Παπασταύρου, θυμίζοντας ότι παρ’ ότι για αυτό το ιδιότυπο «ενεργειακό τείχος» η ελληνική κυβέρνηση είχε σηκώσει κίτρινη σημαία από τον Ιούλιο του 2024, χρειάστηκαν τελικά δύο μήνες για να γίνει μια σχετική συνάντηση στις Βρυξέλλες.
«Από τη μια είχαμε χώρες με αρνητικές τιμές που έπρεπε να κάνουν περικοπές και από την άλλη είχαμε χώρες στο Νότο όπου οι τιμές τους ήταν στα ύψη. Αυτή η ασυντόνιστη αντίδραση δεν πρέπει να επαναληφθεί και αυτό το καλοκαίρι», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όσων συνέβησαν πέρυσι το καλοκαίρι αφορά την Αυστρία, η οποία στην ουσία είχε κλείσει τα «ενεργειακά σύνορα» προς την Ουγγαρία, εξάγωντας εξαιρετικά χαμηλές ποσότητες ενέργειας, με τις αποκλίσεις τιμών ανάμεσα στις δύο χώρες, παρ’ ότι γειτονικές, να φτάνουν ακόμη και στο 160%. Ένα spread που δεν νοείται σε περιβάλλον συζευγμένων αγορών. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο Αυστριακός Καγκελάριος όταν πέρυσι ο Κυρ. Μητσοτάκης του είχε θέσει το ζήτημα των τρελών αποκλίσεων και στρεβλώσεων στο διασυνοριακό εμπόριο, είχε δείξει να αγνοεί ή να μην αναγνωρίζει το συστημικό αυτό πρόβλημα.
Στην ουσία, πέρα από την έλλειψη επαρκών διασυνδέσεων, τις ακραίες θερμοκρασίες, τη χαμηλή υδροηλεκτρική παραγωγή και τις βλάβες σε μονάδες, οι περιορισμένες ροές ενέργειας από την Κεντρική προς την Αν. Ευρώπη, ήταν το βασικό χαρακτηριστικό της «μίνι» κρίσης του περασμένου καλοκαιριού. Και ο κίνδυνος να επαναληφθεί η γνωστή εικόνα της Ευρώπης «κομμένης» στη μέση, που μόνο ως ενιαία αγορά δεν λειτουργεί, είναι πιθανό να επαναληφθεί και φέτος.
Το καμπανάκι χτύπησε ήδη προ ημερών, όπου ενώ οι μέγιστες τιμές ρεύματος στις 20.00 τιμολογούνταν στα 308 €/MWh σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία (είναι συζευγμένες) και στα 220 €/MWh στην Ουγγαρία, λίγα μόλις χιλιόμετρα πιο πέρα, η γειτονική της Αυστρία «έπαιζε» στα 148,9 €/MWh και η Τσεχία στα 125 ευρώ.
Σημειωτέον ότι σε επιστολή που είχε αποστείλει το περασμένο Σεπτέμβριο ο Πρωθυπουργός στην Πρόεδρο της Κομισιόν, είχε επισημάνει ότι για κάποιες ώρες, η διαφορά τιμών μεταξύ γειτονικών χωρών είχε φτάσει να ξεπερνά τα 100 €/ MWh. Σε ακόμη πιο ακραίες περιπτώσεις, η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουγγαρία είχε φτάσει τα 940 €/ MWh, δηλαδή ήταν 15πλάσια αυτής στη γειτονική Αυστρία (61 €/ MWh).
Στην ανάγκη σύστασης μιας Task Force ενόψει καλοκαιριού, που θα αναλάβει όλον αυτό τον συντονισμό, είχε αναφερθεί η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ το Μάρτιο κατά το πρόσφατο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας, εισπράττοντας, όπως λέγεται, θετική καταρχήν κατανόηση από το νέο Επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν.
Γράφει ο Γιώργος Φιντικάκης – Πηγή: euro2day.gr
