" Μεταξύ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας η μόνη πηγή σταθερούς τροφοδοσίας είναι η βιομάζα. Τα αιολικά και τα ηλιακά συστήματα λειτουργούν περιοδικά (όταν φυσά, όταν έχει ήλιο).
Τα συστήματα βιομάζας επίσης ενισχύουν περισσότερο την οικονομία και τις θέσεις εργασίας. Η βιομάζα προϋποθέτει αγροτικό δυναμικό για την συγκέντρωσή της, logistics για τη μεταφορά της, μηχανικούς αλλά και απλούς εργάτες για την λειτουργία της εγκατάστασης.
Ιδίως για την Ελλάδα στα γενικά πλεονεκτήματα της βιομάζας μπορούν να προστεθούν μια ικανοποιητική αγροτική παραγωγή για την πρώτη ύλη αλλά και ικανό επιστημονικό δυναμικό που αναζητά ευκαιρίες.
Παρ’ όλ’ αυτά οι λειτουργούντες μονάδες παραγωγής ενέργειας-ηλεκτρισμού από βιομάζα στην Ελλάδα είναι ελάχιστες. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ οι ενεργές μονάδες είναι μόλις 10 με μέγιστη ισχύ 45ΜW.
Η αναλογία παραγωγής ενέργειας και ηλεκτρισμού από βιομάζα υπολείπεται του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Το παραγόμενο προϊόν μάλιστα είναι ιδίως το βιοαέριο που χρησιμοποιείται ως καύσιμο (syn-gas) για μηχανές εσωτερικής καύσης στη βιομηχανία ή για την παραγωγή θερμότητας.
Γι’ αυτό και οι μονάδες λειτουργούν σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις (Ψυτάλλεια, Λιόσια) που διαθέτουν απόβλητα ως πρώτη ύλη για βιοαέριο. Απουσιάζουν όμως μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού από βιομάζα είτε από ανακυκλώσιμα υλικά είτε από καθαρή -γεωργική- βιομάζα δηλαδή από αγροτικά υπολείμματα.
Το Υπουργείο Ενέργειας παρέχει το υψηλότερο feed in premium στην κατηγορία παραγωγής πράσινου ηλεκτρισμού στην περίπτωση της βιομάζας. Η τιμή 1,92 ευρώ για κάθε παραγόμενο κιλοβάτ από βιομάζα είναι μακράν η πιο ενισχυμένη στις ανανεώσιμες.
Χρειάζονται όμως περισσότερα
Η απουσία της εκμετάλλευσης της βιομάζας ως ενέργειας ή πηγής ηλεκτρισμού στην χώρα μας δεν έχει μόνο μία αιτία. To βασικό πρόβλημα ωστόσο είναι ότι οι βασικές πηγές της πρώτης ύλης δηλαδή ανακυκλώσιμα προϊόντα και γεωργικά υπολείμματα ή και απόβλητα, όπως ο κατσίγαρος, δεν συγκεντρώνονται οργανωμένα για να αξιοποιηθούν.
Aν και η πρώτη ύλη της βιομάζας αφθονεί απουσιάζει η κουλτούρα αλλά και οργανωμένο πλαίσιο αξιοποίησης της. Στην Ελλάδα παράγουμε πολλά σκουπίδια ανά άτομο (600 κιλά ετησίως) αλλά μόνο το 80% οδηγείται σε ανακύκλωση. Υπάρχουν χιλιάδες τόνοι σκουπιδιών που τίθενται σε χωματερές, νόμιμες ή παράνομες.
Η οργανωμένη συλλογή και διαλογή των αστικών αποβλήτων θα μπορούσε να οδηγήσει χιλιάδες τόνους ανακυκλώσιμων σκουπιδιών προς καθαρή ενέργεια, εκτός της επανάχρησης υλικών ή του κομπόστ.
Χώρες στη Βόρεια Ευρώπη και ιδίως η Γερμανία αγοράζουν ακόμα και τόνους σκουπιδιών από την Ελλάδα που παραμένουν ανεκμετάλλευτοι. Η τεχνολογία και η τεχνογνωσία όμως εξελίσσονται για όλους. Χιλιάδες τόνοι από γεωργικά υπολείμματα (π.χ. κλαδέματα) μένουν ανεκμετάλλευτα ετησίως ή καίγονται επιβαρύνοντας το περιβάλλον αν και θα μπορούσαν να μετατρέπονται σε πεντακάθαρο ηλεκτρισμό.
Σε τοπικές οικονομίες και αγροτικές περιοχές με υποτυπώδη οργάνωση θα μπορούσαν να αναπτυχθούν συστήματα παραγωγής ηλεκτρισμού από βιομάζα μικρομεσαίας κλίμακας (500ΚW) με κέρδος και για τον παραγωγό της ενέργειας αλλά και τους αγρότες-προμηθευτές της πρώτης ύλης. Αγροτικοί συνεταιρισμοί ή ομάδες παραγωγών θα μπορούσαν να αναλάβουν την συγκέντρωση της βιομάζας με οικονομικό όφελος.
Η έλλειψη οργανωμένων logistics και το ακατάλληλο επαρχιακό οδικό δίκτυο της χώρας δεν ενθαρρύνουν την αξιοποίηση της βιομάζας. Η μεταφορά της γίνεται ακόμα πιο ακριβή ένεκα του κακού οδικού δικτύου.
Στα θετικά η επέκταση των οδικών αξόνων της χώρας και στα ακόμα πιο θετικά η επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου που μπορεί να επιτρέψει αδιάκοπη και φτηνή μεταφορά της πρώτης ύλης. Το νέο δίκτυο θα μπορούσε να προβλεφθεί να περνά από τις μεγάλες βιομηχανικές περιοχές που είναι εν δυνάμει παραγωγοί αλλά και καταναλωτές ενέργειας από βιομάζα. Οι κλίμακες της βιομάζας είναι τοπικές, δημοτικές-περιφερειακές.
Η εφαρμογή του εθνικού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων που σχεδιάζει την τουλάχιστον 50% ανακύκλωση των στερεο και βιο-αποβλήτων μπορεί να αποτελέσει σημαντικό βήμα για τις οργανωμένες πηγές συλλογής της βιομάζας.
Η εφαρμογή των δασικών χαρτών θα ξεκαθαρίσει τις δασικές εκτάσεις και τις δυνατότητες χρήσεις επιτρέποντας την συστηματοποίηση στην οργανωμένη συλλογή της βιομάζας. Σε επίπεδο πολιτικών η συνεργασία του Υπουργείου Ενέργειας με το Υφυπουργείο Περιβάλλοντος και του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης θα επιτρέψει την στόχευση και την υλοποίηση κοινών πολιτικών στην εκμετάλλευση της βιομάζας. Η Γενική Γραμματεία Διαχείρισης Αποβλήτων άλλωστε θα μπορούσε επίσης να εισφέρει σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αξιοποίησης της βιομάζας.
Η Ελλάδα δεν έχει μόνο ήλιο και αέρα. Έχει και αγροτική παραγωγή με υπολείμματα ανεκμετάλλευτα. Υπάρχουν βέβαια σκουπίδια και απόβλητα που αντί να ρυπαίνουν μπορούν να αποτελέσουν καθαρή και αειφόρα πηγή ενέργειας και ηλεκτρισμού. Η ανάπτυξη συστημάτων βιομάζας μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρας κατά 3% ετησίως δημιουργώντας προστιθέμενη αξία από αγροτικά υπολείμματα και αστικά απόβλητα, καθαρή ενέργεια και ηλεκτρισμό, στη λογική της κυκλικής οικονομίας και της αειφόρου ανάπτυξης.
Η προστασία του περιβάλλοντος που συνδέεται με τον τουρισμό, το σταθερό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα της χώρας, έχει αξία ακόμη μεγαλύτερη και όχι εύκολα μετρήσιμη.
Γράφει ο Χρήστος Λαδάς – Δικηγόρος, PhD, ειδικός σε θέματα ενέργειας.
Πηγή: www.capital.gr
