Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε, χθες 31/10/2024, την έκθεση προόδου για τη δράση για το κλίμα του 2024, η οποία δείχνει ότι οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 8,3 % το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια πτώση εδώ και δεκαετίες, με εξαίρεση το 2020, όταν η νόσος COVID-19 οδήγησε σε μείωση των εκπομπών κατά 9,8 %. Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι πλέον 37 % κάτω από τα επίπεδα του 1990, ενώ το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 68 % κατά την ίδια περίοδο, γεγονός που δείχνει τη συνεχιζόμενη αποσύνδεση των εκπομπών από την οικονομική ανάπτυξη. Η ΕΕ παραμένει σε καλό δρόμο για να επιτύχει τη δέσμευσή της για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55 % έως το 2030.

1. Οι εκπομπές από εγκαταστάσεις ηλεκτρικής ενέργειας και βιομηχανικές εγκαταστάσεις που καλύπτονται από το σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ σημείωσαν πρωτοφανή μείωση κατά 16,5 % το 2023. Οι εκπομπές του τομέα τουΣΕΔΕ είναι πλέον περίπου 47,6 % κάτω από τα επίπεδα του 2005 και βρίσκονται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου του -62 % για το 2030.

2. Στο πλαίσιο του ΣΕΔΕ της ΕΕ, οι εκπομπές από την παραγωγή και τη θέρμανση ηλεκτρικής ενέργειας μειώθηκαν κατά 24 % σε σύγκριση με το 2022, λόγω της αύξησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδίως της αιολικής και της ηλιακής ενέργειας, και της μετάβασης από τον άνθρακα. Οι εκπομπές από τις αεροπορικές μεταφορές αυξήθηκαν κατά 9,5 %, συνεχίζοντας την τάση τους μετά την πανδημία COVID-19.

3. Το ΣΕΔΕ της ΕΕ απέφερε έσοδα ύψους 43,6 δισ. EUR το 2023 για επενδύσεις στη δράση για το κλίμα. 7,4 δισ. ευρώ διατίθενται στο Ταμείο Καινοτομίας και στο Ταμείο Εκσυγχρονισμού, ενώ τα υπόλοιπα κονδύλια διατίθενται απευθείας στα κράτη μέλη.

4. Τα κτίρια, η γεωργία, οι εγχώριες μεταφορές, οι μικρές βιομηχανίες και οι εκπομπές αποβλήτων (που καλύπτονται από τον κανονισμό για τον επιμερισμό των προσπαθειών) μειώθηκαν κατά περίπου 2 % το 2023. Οι μειώσεις οφείλονται στον τομέα των κτιρίων, με μείωση κατά περίπου 5,5 %. Οι γεωργικές εκπομπές μειώθηκαν κατά 2 %, ενώ οι εκπομπές από τις μεταφορές μειώθηκαν κατά λιγότερο από 1 %.

5. Η φυσική καταβόθρα άνθρακα της ΕΕ αυξήθηκε κατά 8,5 % το 2023, αντιστρέφοντας την πτωτική τάση της τελευταίας δεκαετίας στον τομέα της χρήσης γης, της αλλαγής χρήσης γης και της δασοκομίας (LULUCF). Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων για το 2030.

Ενώ η παρούσα έκθεση δίνει ενθαρρυντικά νέα σχετικά με τη μείωση των εκπομπών στην ΕΕ, το τελευταίο έτος σημειώθηκαν επίσης πιο καταστροφικά γεγονότα και έχασαν ζωές και μέσα βιοπορισμού, λόγω του ήδη μεταβαλλόμενου κλίματος μας, ενώ οι παγκόσμιες εκπομπές δεν έχουν ακόμη κορυφωθεί. Η συνέχιση της δράσης είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της για το 2030 και θα ακολουθήσει τη σωστή πορεία για την επίτευξη του μελλοντικού στόχου της για το 2040, καθώς και του στόχου για μηδενικές καθαρές εκπομπές έως το 2050. Η ΕΕ πρέπει επίσης να συνεχίσει τη διεθνή της δέσμευση, αρχής γενομένης από την COP29 τον επόμενο μήνα, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι διεθνείς εταίροι μας λαμβάνουν επίσης τα αναγκαία μέτρα.

Ενώ τα κράτη μέλη βελτιώνονται με αργούς ρυθμούς όσον αφορά την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την οικοδόμηση ανθεκτικότητας, η ανάληψη περαιτέρω δράσης είναι ζωτικής σημασίας. Το 2023, η Ευρώπη γνώρισε τις μεγαλύτερες πυρκαγιές που καταγράφηκαν ποτέ, ένα από τα πιο υγρά χρόνια που έχουν καταγραφεί, τους μεγάλους θαλάσσιους καύσωνες, τις εκτεταμένες καταστροφικές πλημμύρες και τη συνεχιζόμενη αύξηση των θερμοκρασιών. Στην ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη διαχείριση των κλιματικών κινδύνων και στην ευρωπαϊκή εκτίμηση κλιματικού κινδύνου τονίζεται ότι η έκθεση στο κλίμα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης κατά τον καθορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής, καθώς και σε όλες τις τομεακές πολιτικές.

Κατά το παρελθόν έτος σημειώθηκε παραγωγική δέσμευση της ΕΕ με τους διεθνείς εταίρους της για την ενίσχυση της δράσης για το κλίμα, ιδίως κατά την COP28 στο Ντουμπάι. Κατά την COP28, τα μέρη ολοκλήρωσαν τον πρώτο παγκόσμιο απολογισμό στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού, με αποφάσεις για επιτάχυνση της δράσης έως το 2030 και μετέπειτα, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης από τα ορυκτά καύσιμα, του τριπλασιασμού της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως και του διπλασιασμού του παγκόσμιου μέσου ετήσιου ποσοστού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης έως το 2030. Η ΕΕ, τα κράτη μέλη της και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, συλλογικά γνωστά ως «Ομάδα Ευρώπη», παραμένουν ο κύριος χορηγός αναπτυξιακής βοήθειας και ο μεγαλύτερος χορηγός χρηματοδότησης για το κλίμα στον κόσμο, αντιπροσωπεύοντας περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας δημόσιας χρηματοδότησης για το κλίμα.