Το σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια παρουσίασε σήμερα η Κομισιόν, με βραχυπρόθεσμα μέτρα για τη μείωση του ενεργειακού κόστους, την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης, την προσέλκυση επενδύσεων και την καλύτερη προετοιμασία για πιθανές ενεργειακές κρίσεις.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της Επιτροπής, «η ΕΕ βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο καμπής για την ανταγωνιστικότητά της, την απαλλαγή της από τις εκπομπές άνθρακα και την ασφάλειά της, με σαφή ανάγκη δράσης. Το διαρθρωτικά υψηλό ενεργειακό κόστος βλάπτει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις μας. Οι προκλήσεις είναι σαφείς, όπως και ο ρόλος της ΕΕ για την αντιμετώπισή τους».

Ως βασική συνιστώσα της καθαρής βιομηχανικής συμφωνίας, το Affordable Energy Action Plan δεν θα προσφέρει μόνο ανακούφιση στα νοικοκυριά που αντιμετωπίζουν υψηλούς λογαριασμούς ενέργειας, αλλά και σε βιομηχανίες που αντιμετωπίζουν υψηλό κόστος παραγωγής, με εκτιμώμενη συνολική εξοικονόμηση ύψους 45 δισ. ευρώ το 2025, η οποία θα αυξηθεί σταδιακά έως τα 130 δισ. ευρώ ετησίως έως το 2030 και τα 260 δισ. ευρώ έως το 2040.

Το σχέδιο δράσης θα προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση στους καταναλωτές και θα προετοιμάσει το έδαφος για την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης μέσω της εμπροσθοβαρούς αξιοποίησης των οφελών της αύξησης των ΑΠΕ, της εξοικονόμησης ενέργειας, της βαθύτερης ολοκλήρωσης της αγοράς και της βελτίωσης των διασυνδέσεων. Κυρίως, προτείνει δράσεις για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών προκλήσεων που αυξάνουν το ενεργειακό κόστος στην ΕΕ, ιδίως την εξάρτηση της Ευρώπης από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και την έλλειψη πλήρους ολοκλήρωσης του συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας. Το σχέδιο βασίζεται στην πρόσφατη μεταρρύθμιση του σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, του σχεδίου REPowerEU, των τομεακών σχεδίων για την αιολική, την ηλιακή ενέργεια και τα δίκτυα και της αναθεωρημένης νομοθεσίας για την ενέργεια και το κλίμα στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο του 55 %.

Με την επιτάχυνση των επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια και υποδομές, καθώς και με την εξασφάλιση διαφάνειας και δικαιοσύνης στις αγορές φυσικού αερίου, η ενέργεια μπορεί να καταστεί πιο προσιτή. Η περαιτέρω μείωση του χρόνου αδειοδότησης για τις ΑΠΕ και τις ενεργειακές υποδομές θα συμβάλει επίσης στη μείωση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Οι καταναλωτές επωφελούνται ήδη από περίπου 34 δισ. ευρώ ετησίως χάρη στην εσωτερική αγορά ενέργειας της ΕΕ. Η περαιτέρω ολοκλήρωση θα μπορούσε να αυξήσει τα οφέλη αυτά έως και 40-43 δισ. ευρώ ετησίως ήδη έως το 2030.

Η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Οδηγούμε τις τιμές της ενέργειας προς τα κάτω και την ανταγωνιστικότητα προς τα πάνω. Έχουμε ήδη μειώσει σημαντικά τις τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη διπλασιάζοντας τις ΑΠΕ. Τώρα, προχωράμε ένα βήμα παραπέρα με το σχέδιο δράσης για την προσιτή ενέργεια στο πλαίσιο της καθαρής βιομηχανικής συμφωνίας μας. Με αυτό, θα επιτύχουμε πιο προβλέψιμες τιμές, ισχυρότερες διασυνδέσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη και αύξηση της ενεργειακής απορρόφησης. Θα εξαλείψουμε συστηματικά τα εναπομείναντα εμπόδια, ώστε να μπορέσουμε να οικοδομήσουμε μια πραγματική Ενεργειακή Ένωση».

Μείωση του ενεργειακού κόστους για την άμεση ανακούφιση των καταναλωτών κατά την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης

Για να καταστεί η ηλεκτρική ενέργεια πιο προσιτή, η Επιτροπή θα εξετάσει και τις τρεις συνιστώσες των λογαριασμών ενέργειας, δηλαδή το κόστος δικτύου και συστήματος, τους φόρους και τις εισφορές και το κόστος εφοδιασμού. «Θα διατυπώσουμε συστάσεις προς τα κράτη μέλη για μείωση των εθνικών φόρων επί της ηλεκτρικής ενέργειας και για τη δυνατότητα των καταναλωτών να αλλάζουν προμηθευτές ευκολότερα προς φθηνότερες ενεργειακές προσφορές, μεταξύ άλλων. Με βάση την υφιστάμενη νομοθεσία της ΕΕ για την ηλεκτρική ενέργεια, η Επιτροπή θα στηρίξει επίσης περαιτέρω την υιοθέτηση μακροπρόθεσμων συμβάσεων προμήθειας, οι οποίες τελικά συμβάλλουν στη διακοπή της σύνδεσης μεταξύ των λογαριασμών λιανικής και των υψηλών και ευμετάβλητων τιμών του φυσικού αερίου. Για τη μείωση του μέρους των τελών δικτύου του λογαριασμού ενέργειας, θα προτείνει μια μεθοδολογία που θα διασφαλίζει ότι τα τέλη δικτύου αντικατοπτρίζουν το κόστος του ενεργειακού συστήματος, παρέχοντας κίνητρα για την αποδοτικότερη χρήση του δικτύου».

Σε συνδυασμό με τη στήριξη για την επίτευξη περισσότερων και ταχύτερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η Επιτροπή θα αποφέρει επίσης σημαντικά οφέλη για τους καταναλωτές υποστηρίζοντας την ευρύτερη υιοθέτηση λύσεων ενεργειακής απόδοσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε εξοικονόμηση έως και 162 δισ. ευρώ ετησίως το 2030. Ένα σύστημα εγγυήσεων της ΕΕ που θα αναπτυχθεί σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα συμβάλει στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου των επενδύσεων σε υπηρεσίες ενεργειακής απόδοσης και θα διευκολύνει την πρόσβαση σε αποδοτικότερες συσκευές και προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής.

Οι τιμές του φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι υπερβολικά υψηλές και επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Για να εξασφαλιστεί θεμιτός ανταγωνισμός, η Επιτροπή θα εντείνει τον έλεγχο των αγορών φυσικού αερίου της ΕΕ με τη βοήθεια του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER), της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και των εθνικών ρυθμιστικών αρχών. «Θα συνεργαστούμε επίσης με αξιόπιστους προμηθευτές LNG για τον εντοπισμό πρόσθετων ανταγωνιστικών ως προς το κόστος εισαγωγών και την αξιοποίηση της αγοραστικής δύναμης της Ένωσης με τη συγκέντρωση της ζήτησης από τις εταιρείες της ΕΕ».

Τελικά, οι βαθύτερες ολοκληρωμένες, εύρυθμα λειτουργούσες και απαλλαγμένες από ανθρακούχες εκπομπές αγορές ενέργειας αποτελούν την καλύτερη ασπίδα κατά της αστάθειας των τιμών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Επιτροπή θα προσπαθήσει να ολοκληρώσει την Ενεργειακή Ένωση, με περισσότερες γραμμές διασύνδεσης, ισχυρότερο δίκτυο και διασυνοριακές συναλλαγές, και θα αναπτύξει μια σειρά πρωτοβουλιών για την τόνωση του εξηλεκτρισμού και της απαλλαγής των τομέων θέρμανσης και ψύξης από τις ανθρακούχες εκπομπές, για την κινητοποίηση ιδιωτικών κεφαλαίων και την περαιτέρω ψηφιοποίηση του ενεργειακού συστήματος, μεταξύ άλλων.

Καλύτερη προετοιμασία για πιθανές κρίσεις

Η ασφάλεια του εφοδιασμού είναι καίριας σημασίας για να διασφαλιστεί ότι οι τιμές παραμένουν σταθερές. Η Επιτροπή θα επικαιροποιήσει το πλαίσιο ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ για την αντιμετώπιση των αναδυόμενων απειλών, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις, η δολιοφθορά υποδομών ζωτικής σημασίας και οι κίνδυνοι από την εξάρτηση από τις εισαγωγές. Θα ενισχύσει επίσης την ετοιμότητα για πιθανή κρίση τιμών, μεταξύ άλλων, με την έκδοση κατευθυντήριων γραμμών προς τα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο επιβράβευσης των καταναλωτών για τη μείωση της κατανάλωσης σε περιόδους αιχμής και τη διατήρηση των λογαριασμών ενέργειας υπό έλεγχο.