Είναι γεγονός πως τα απόβλητα εκσκαφών, κατασκευών και κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) είναι από τα πλέον βαριά και ογκώδη απόβλητα που παράγονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ για την ΕΕ αποτελούν απόβλητα τα οποία έχουν προτεραιότητα διαχείρισης.

Παρά το παραπάνω γεγονός, την ύπαρξη υψηλού δυναμικού για την ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των ΑΕΚΚ και την ανάπτυξη της τεχνολογίας, η διαχείριση των υλικών αυτών δεν γίνεται ακόμα στον βαθμό που θα έπρεπε -ειδικά αν σκεφτούμε ότι συνδέεται με την κυκλική οικονομία, την οποία προσπαθούμε ως χώρα να ενισχύσουμε.

Το περιοδικό «ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΚΤΙΡΙΩΝ» παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στη διαχείριση των ΑΕΚΚ, θεωρώντας πως η ανακύκλωσή τους αποτελεί το καλύτερο δείγμα εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας. Σημειωτέον ότι αν αυξηθεί –όπως όλα δείχνουν– η κατασκευαστική δραστηριότητα, θα έχουμε ανάγκη για περισσότερες υποδομές και ακόμα μεγαλύτερες ποσότητες διαχείρισης.

Στην συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Δημήτρης Κιούκης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε., αναλύει το μοντέλο ανάπτυξης καθώς και το όραμα της εταιρείας για την ορθολογική διαχείριση αποβλήτων ΑΕΚΚ, προκρίνοντας τόσο τα περιβαλλοντικά όσο και τα οικονομικά οφέλη που μπορεί να προκύψουν.

Ποια είναι η ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε. και ποια είναι η δραστηριότητά της; Ποιες υπηρεσίες προσφέρει στον κλάδο της οικοδομής και των κατασκευών;

Η εταιρεία αποτελεί Συλλογικό Σύστημα Ανακύκλωσης Αποβλήτων Εκσκαφών Κατασκευών και Κατεδαφίσεων (ΑΕΚΚ) εθνικής εμβέλειας και δραστηριοποιείται σήμερα στις περιφέρειες Αττικής, Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Ελλάδας και Πελοποννήσου.

Η λειτουργία του συστήματος ξεκίνησε τον Αυγούστου του 2022 με την έγκριση από τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (EOAN). Το Σύστημα δημιουργήθηκε από παραγωγούς και διαχειριστές έργων ΑΕΚΚ που επιθυμούν μια πιο δημιουργική συμβολή στην διαδικασία της ανακύκλωσης των ΑΕΚΚ και δεν έχουν στόχο απλά την καταγραφή ποσοτήτων και την είσπραξη εισφορών.

Η ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε. έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα προς τους διαχειριστές έργων, τις μονάδες ανακύκλωσης και στους συλλέκτες – μεταφορείς που αντιμετωπίζουν καθημερινά προβλήματα κυρίως με τις νόμιμες αδειοδοτήσεις και τις απαιτήσεις που δημιουργεί η συμμόρφωση με τον πρόσφατο νόμο 4819/21. Το έμπειρο και καταρτισμένο προσωπικό της εταιρείας είναι σε θέση να παρέχει οδηγίες στον κλάδο των μηχανικών και των κατασκευαστικών εταιρειών, παρέχοντας κατευθύνσεις από το στάδιο μελέτης του έργου έως και την ολοκλήρωσή του. Στόχος μας η ενημέρωση/πληροφόρηση, ο συντονισμός και η ορθή διαχείριση των Α.Ε.Κ.Κ. από την πηγή. Παράλληλα η ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε. εξασφαλίζει διαφάνεια στη λειτουργία, αντιμετώπιση αθέμιτων πρακτικών και χωρίς όρους συμμετοχή των παραγωγών ΑΕΚΚ στο Σύστημα.

Ποια είναι τα σημαντικότερα μέχρι στιγμής ορόσημα της ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε.;

Κατ’ αρχήν η αδειοδότηση του Συστήματος τον Αύγουστο του 2022, στη συνέχεια η ολοκλήρωση ενός πρωτοποριακού ηλεκτρονικού προγράμματος καταγραφής των ποσοτήτων από της μονάδες επεξεργασίας, η υλοποίηση του οποίου ξεκίνησε τον Μάϊο του 2023 και συνεχίζει να αναπτύσσεται συνεχώς. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα online σύναψης συμβάσεων με υπόχρεους διαχειριστές, μονάδες επεξεργασίας και συλλέκτες μεταφορείς. Σε όλους τους ενδιαφερόμενους-εμπλεκόμενους (μονάδες, συλλέκτες & διαχειριστές) δίνεται η δυνατότητα με χρήση αποκλειστικού κωδικού (ο οποίος παρέχεται μετά τη σύναψη της αντίστοιχης σύμβασης) να ενημερώνονται για τις ποσότητες ανά κωδικό που διαχειρίστηκαν από την αρχή της συνεργασίας τους μαζί μας. Επιπλέον μπορούν να παρακολουθούν το λογιστικό τους υπόλοιπο και να βλέπουν και τη λογιστική τους καρτέλα.

Τον Αύγουστο του 2024 εγκρίθηκε η επέκταση του Συστήματος στην Περιφερειακή Ενότητα Νήσων Αττικής και πιο συγκεκριμένα στη Νήσο Σαλαμίνα καθώς και στις Περιφερειακές Ενότητες Αχαΐας και Μεσσηνίας. Στόχος είναι μέχρι το τέλος του 2024 να καλυφθεί το σύνολο της Περιφέρειας Πελοποννήσου και της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας. Επίσης η ΑΝΑΚΤΗΣΗ Α.Ε. έχει πιστοποιητικό ISO 9001 &ISO 14001 και στοχεύει και στην απόκτηση νέων πιστοποιήσεων.

Σε ποιες περιφέρειες και νομούς είστε παρόντες; Με ποιες μονάδες επεξεργασίας ΑΕΚΚ συνεργάζεστε;

Όπως ανέφερα προηγουμένως, σήμερα το Σύστημά μας επεκτείνεται σε 4 Περιφέρειες (Αττικής, Στερεάς Ελλάδας, Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας) και 8 Περιφερειακές Ενότητες, συγκεκριμένα στην Αττική, τη Σαλαμίνα τη Βοιωτία, Εύβοια, Αργολίδα, Αρκαδία, Μεσσηνία και Αχαΐα. Οι μονάδες με τις οποίες συνεργαζόμαστε, πληρούν όλες τις περιβαλλοντικές προϋποθέσεις, είναι πιστοποιημένες με ISO 14001 και είναι αναρτημένες στην ιστοσελίδα μας. Συνεχώς προστίθενται νέες μετά από αυστηρό έλεγχο των δικαιολογητικών, του εξοπλισμού τους καθώς και της δυναμικότητάς τους.

Σημαντική είναι η συμβολή μας στην αποκατάσταση των δημόσιων ανενεργών λατομείων. Στην Αττική συμμετέχουμε μαζί με τα άλλα εγκεκριμένα συστήματα στην αποκατάσταση του ανενεργού λατομείου Κυριακού στο Κορωπί ενώ παράλληλα κινούνται και διαδικασίες για την ανάληψη της αποκατάστασης και άλλων. Το ίδιο καθεστώς λειτουργεί για την επικάλυψη των απορριμμάτων στον ΧΥΤΑ Φυλής από τον ΕΔΣΝΑ. Πρέπει να τονίσω τέλος την συνεργασία μας με όλες τις μεγάλες τεχνικές εταιρείες που εκτελούν Δημόσια έργα.

Έχει απλοποιηθεί η νομοθεσία έτσι ώστε να γίνεται ευκολότερη η διαχείριση μεγαλύτερων ποσοτήτων υλικών από κατεδαφίσεις;

Θεωρώ ότι η νομοθεσία έχει διευκολύνει την διαχείριση των ΑΕΚΚ, ωστόσο υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στην ακριβέστερη καταγραφή των ποσοτήτων μέσω του Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων. Στη νομοθεσία προβλέπεται η επιλεκτική κατεδάφιση μέσω της οποίας τα απόβλητα διαχωρίζονται στην πηγή στα ξεχωριστά ρεύματα όπου και μεταφέρονται στις μονάδες για ανακύκλωση. Ωστόσο, στην πράξη αυτό δεν εφαρμόζεται κυρίως λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης των εργολάβων και των διαχειριστών. Πρόβλημα διαπιστώνεται και στην ενσωμάτωση των παραγόμενων αδρανών στα Δημόσια έργα λόγω της δυσκολίας που υπάρχει στην πιστοποίηση των ανακυκλωμένων αδρανών που παράγονται, στην προώθηση του προγράμματος αποκατάστασης λατομείων με χρήση ΑΕΚΚ καθώς και στην απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας έγκρισης μονάδων επεξεργασίας κλπ.

Η ανταπόκριση των ΟΤΑ είναι ενθαρρυντική ή υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στο θέμα της ανακύκλωσης των μπάζων;

Είναι αλήθεια ότι η Αυτοδιοίκηση δεν έχει δώσει τη σημασία που πρέπει στην υπόθεση διαχείρισης των ΑΕΚΚ. Μεγάλες ποσότητες ΑΕΚΚ συνεχίζουν να αναμειγνύονται με τα οικιακά απόβλητα και να αποτίθενται στους ΧΥΤΑ επιβαρύνοντας τους ΟΤΑ με σημαντικά τέλη ταφής.

Το Σύστημά μας αποδίδει μεγάλη σημασία στη συνεργασία με τους Δήμους και για το λόγο αυτό έχει προχωρήσει σε ενημερωτικό πρόγραμμα για την Αυτοδιοίκηση με προσωπικές επαφές, έντυπα και συμβουλές. Αυτή τη στιγμή το Σύστημά μας έχει ενεργές συμβάσεις με πολλούς μεγάλους αλλά και μικρούς Δήμους σε νομούς της εμβέλειάς μας. Πιστεύω ότι συνεχώς και νέοι Δήμοι θα εντάσσονται σε προγράμματα εναλλακτικής διαχείρισης είτε με απ’ ευθείας συμβάσεις με Συστήματα, είτε μέσω εργολάβων νόμιμων διαχειριστών ΑΕΚΚ.

Να περιμένουμε νέες εξελίξεις στη διαχείριση των ΑΕΚΚ, με παραγωγή νέων δευτερογενών υλικών για την χρήση τους στον κατασκευαστικό τομέα, λόγω και των επιταγών της κυκλικής οικονομίας;

Η κυκλική οικονομία επιβάλει την χρήση των ανακυκλωμένων δομικών υλικών με την ενσωμάτωσή τους στα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Δυστυχώς η διαδικασία αυτή που είναι συνήθης πρακτική στην ευρωπαϊκή Ένωση στην χώρα μας είναι η εξαίρεση. Οι μεγαλύτερες ποσότητες ΑΕΚΚ αφού επεξεργασθούν οδηγούνται σε επιχώσεις και επικάλυψη απορριμμάτων.

Απαιτείται αφενός να γίνουν σημαντικές επενδύσεις σε εξοπλισμό από τις μονάδες επεξεργασίας έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η παραγωγή αδρανών χωρίς προσμίξεις και με την αναγκαία πιστοποίηση. Επιπλέον, όπως ανέφερα και προηγουμένως, χρειάζεται και προώθηση του προγράμματος της επιλεκτικής κατεδάφισης. Είναι γεγονός όμως, ότι η παραγωγή πρωτογενών αδρανών από τα λατομεία σε χαμηλές τιμές στη χώρα μας είναι μέχρι στιγμής σημαντικό αντικίνητρο για σημαντικές επενδύσεις. Θα πρέπει η πολιτεία με συνδυασμό κινήτρων και φορολόγηση να βοηθήσει στην κατεύθυνση αυτή.

Τον Οκτώβριο πραγματοποιείται η έκθεση ΟΙΚΟΔΟΜΗ με τη συμμετοχή όλης της αγοράς της οικοδομής και των κατασκευών. Ποιες είναι οι προσδοκίες και οι στόχοι σας από τη συμμετοχή σας στην έκθεση;

Το Σύστημά μας έχει ήδη συμμετάσχει δύο φορές στην έκθεση Οικοδομή και τον Οκτώβριο στην τρίτη συμμετοχή μας, θα είμαστε πιο δυναμικά γιατί πιστεύουμε στην επιτυχία της έκθεσης και στη συμβολή της στον κατασκευαστικό κλάδο. Η έκθεση γίνεται σε ένα εξαιρετικό χώρο το METROPOLITAN EXPO στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, με σημαντικούς εκθέτες και προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών, κατασκευαστών, τεχνικών εταιρειών, ιδιωτών αλλά και φορέων του Δημοσίου και των ΟΤΑ, ΔΕΚΟ κλπ. Συνεπώς προσδοκούμε στην καλύτερη προώθηση του έργου μας και τη σύναψη νέων συμβάσεων με μονάδες επεξεργασίας ΑΕΚΚ αλλά και διαχειριστές και συλλέκτες – μεταφορείς.