" Οι άνθρωποι περνούν έως και το 90% της ζωής τους μέσα σε κτήρια και στη Siemens πιστεύουμε ότι όλα όσα κάνουν οι άνθρωποι στη ζωή, αξίζουν ένα τέλειο μέρος για να το κάνουν. Ιδιαίτερα σε μια χρονική συγκυρία, όπου η πανδημία της Covid-19 έχει επηρεάσει σημαντικά τις προσδοκίες μας για την υγεία, την ασφάλεια και την ευημερία, είναι σημαντική η δημιουργία έξυπνων κτηρίων που θα προσαρμόζονται στις ανάγκες και τις επιθυμίες των χρηστών. Μια από αυτές είναι και ο κατάλληλος φωτισμός. Ο φωτισμός επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αισθάνονται, διασκεδάζουν και εργάζονται.
Μελέτες δείχνουν ότι ο σωστός εσωτερικός φωτισμός βελτιώνει το well–being των ανθρώπων, κάνοντάς τους πιο χαρούμενους, υγιείς και πιο παραγωγικούς. Σε ένα γραφείο ή μια τάξη, για παράδειγμα, ο βέλτιστος φωτισμός βοηθά στην αύξηση της εστίασης και της προσοχής – μειώνοντας τα λάθη και αυξάνοντας την παραγωγικότητα κατά 10% έως και 50%. Βοηθά επίσης στη μείωση ασθενειών, όπως κόπωση των ματιών, πονοκέφαλοι, ναυτία και πόνος στον αυχένα. Γενικά, οι εργαζόμενοι στο γραφείο έχουν λιγότερα ζητήματα κινήτρων, ασθένειες και απουσίες.
Οι εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης αναφέρουν επίσης τις θεραπευτικές ιδιότητες του καλού φωτισμού. Έχει παρατηρηθεί σε νοσοκομεία, κέντρα φροντίδας και γηροκομεία, ότι το σωστό φως βοηθά στη μείωση του χρόνου που χρειάζεται για να θεραπευτούν και να αναρρώσουν οι άνθρωποι.* Ποιος είναι όμως ο κατάλληλος, ο ιδανικός φωτισμός; To ιδανικό φως για εμάς δεν είναι άλλο από το φως του ήλιου σε συνδυασμό όμως με την κίνηση της Γης, από ανατολή σε δύση.
Τα πάντα εδώ έχουν τη σημασία τους: o ρυθμός περιστροφής του πλανήτη μας, η απόσταση του από τον ήλιο, το φιλτράρισμα του ηλιακού φωτός από τα ανώτερα στρώμα[1]τα της ατμόσφαιρας, η διαφορά της θερμοκρασίας χρώματος από ανατολή σε δύση και πολλά άλλα έχουν «χτίσει» για εμάς ιδανικές συνθήκες φωτισμού για τη διαβίωση μας στον πλανήτη.
Στους εσωτερικούς κτηριακούς χώρους όμως, όπου ζουν και εργάζονται συνήθως οι άνθρωποι, το φυσικό φως φθάνει αλλοιωμένο για πολλούς και διάφορους λόγους, πολλοί από τους οποίους είναι αναγκαίοι και πρακτικοί. Ως εκ τούτου, ο ιδανικός φωτισμός των εσωτερικών χώρων θεωρείται εκείνος που μιμείται το φυσικό φως και τις εναλλαγές του από την ανατολή στη δύση.
Ποτέ άλλοτε η μίμηση του φυσικού φωτός με τη βοήθεια της τεχνολογίας δεν έχει γίνει ευκολότερη και πιο αποτελεσματική από ότι σήμερα, με την όλο και περισσότερο ευρεία χρήση των DALI λαμπτήρων τύπου 8 (Device Type 8 ή DT8).
Οι λαμπτήρες αυτοί έχουν τη δυνατότητα, πέραν της μεταβολής της φωτεινότητάς τους (Lux), να μεταβάλουν και τη συχνότητα του εκπεμπόμενου λευκού φωτός (Kelvin), κάτι που γινόταν πρωτίστως με εναλλαγές έναυσης λαμπτήρων διαφορετικής αλλά σταθερής εκπεμπόμενης συχνότητας -πολύ συχνά περιεχόμενους στο ίδιο φωτιστικό σώμα.
Η διαφορά των λαμπτήρων DT8 ή αλλιώς Tunable White είναι ότι η μεταβολή της συχνότητας επιτυγχάνεται στον ίδιο τον λαμπτήρα κάτι που απλοποιεί την ηλεκτρολογική εγκατάσταση, αυξάνει την αξιοπιστία και παρέχει νέες δυνατότητες. Αρκεί βέβαια να υπάρχουν και οι κατάλληλες συσκευές ελέγχου (controllers). Τέτοιες συσκευές είναι οι DALI gateways N 141 της Siemens που ανήκουν στην πασίγνωστη πλέον τεχνολογία ΚΝΧ.
Ένας ελεγκτής Ν 141 λειτουργεί σαν gateway μεταξύ του συστήματος DALI και του απέραντου ΚΝΧ κόσμου, προσφέροντας απίστευτες δυνατότητες μια από τις οποίες είναι ο HCL (Human Centric Lighting) / Ανθρωποκεντρικός Έλεγχος Φωτισμού. Πρόκειται στην ουσία για μια προγραμματιστική διαδικασία που δημιουργεί τεχνητές, ιδανικές συνθήκες φωτισμού που μιμούνται τις φυσικές εναλλαγές του ηλιακού φωτός.
Έτσι, βλέπουμε π.χ. τον εσωτερικό τεχνητό φωτισμό ενός χώρου γραφείων να «ανατέλλει» το πρωί με θερμό φως ολίγων Kelvin (πχ 2000) και χαμηλής έντασης (Lux) για ένα χαλαρό ξεκίνημα, στη συνέχεια να γίνεται ψυχρότερος σταθεροποιούμενος στο φως της ημέρας (daylight – 4500K περίπου) για υψηλή αποδοτικότητα και συγκέντρωση στην εργασία και αργότερα το απόγευμα να «δύει» σε πιο θερμό φως για χαλάρωση από την ένταση της ημέρας και προετοιμασία για αποχώρηση.
Αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να είναι αυτόματη με χρήση ανιχνευτών παρουσίας, event controller, χρονο-σεναρίων και λογικών από τον ΚΝΧ κόσμο. Θα μπορούσε όμως να είναι και εκούσια όταν π.χ. μια αίθουσα γενικής χρήσης χρησιμοποιείται το πρωί για εκπαίδευση ή παρουσίαση οπότε φωτίζεται με ψυχρό φως, ενώ το απόγευμα γίνεται στον ίδιο χώρο μια γιορτή οπότε απαιτείται ο φωτισμός της με θερμότερο και πιο χαλαρωτικό φωτισμό – και όλα αυτά απλά με το πάτημα ενός ΚΝΧ μπουτόν. Οι θερμοκρασίες λευκού χρώματος στη διάρκεια της ημέρας εννοείται πως θα μπορούσαν να προσαρμοστούν ανάλογα με το είδος της κάθε εταιρείας αλλά και το αποτέλεσμα που θα ήθελε να πετύχει.
Για παράδειγμα μια διαφημιστική εταιρεία ίσως να ήθελε στο χώρο που βρίσκεται το δημιουργικό της τμήμα, ο φωτισμός να τείνει περισσότερο και για περισσότερες ώρες προς το θερμό που ευνοεί την χαλάρωση και την καλλιτεχνική δημιουργία αλλά όχι τόσο πολύ ώστε να επηρεάζει αρνητικά την απόδοση.
Όπως αντιλαμβανόμαστε, η σημερινή τεχνολογία μας δίνει ακόμα περισσότερες επιλογές, εφαρμογές και δυνατότητες έτσι ώστε να βελτιώνουμε την ποιότητα της ζωής μας σε οποιονδήποτε χώρο και αν βρισκόμαστε ή χρησιμοποιούμε.
Αρκεί βέβαια να κάνουμε σωστή χρήση των αυτοματισμών που βρίσκονται στη διάθεσή μας αλλά κυρίως να πιστέψουμε σε αυτούς! Οι εταιρείες με μεγάλη εμπειρία στον Κτηριακό Αυτοματισμό όπως η Siemens μπορούν υποστηρίξουν τους χρήστες των κτηρίων, τόσο με τα δοκιμασμένα και αξιόπιστα προϊόντα τους, όσο και με το εξειδικευμένο και έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό που διαθέτουν.
* Πληροφορίες από Tunable White Flyer
Άρθρο του Ευάγγελου Βασιλόπουλου | Μηχανικός Αυτοματισμού ΑΤΕ | Εταιρεία Siemens Α.Ε. | Τμήμα Smart Infrastructure – Building Products
