Η τέταρτη συνάντηση της Διακυβερνητικής Επιτροπής Διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ για τη δημιουργία μιας Παγκόσμιας Συνθήκης για την πλαστική ρύπανση, που διεξήχθη από 23 ως 29 Απριλίου 2024 στην Οττάβα του Καναδά, είχε ένα αδύναμο και αρκετά απογοητευτικό αποτέλεσμα. Δυστυχώς, ούτε σε αυτόν τον γύρο κατάφεραν οι χώρες να φτάσουν σε μια ουσιαστική συμφωνία και το συμφέρον των εταιρειών ορυκτών καυσίμων και των πετροχημικών εταιρειών ήταν αυτό που “κέρδισε”

Σύμφωνα μάλιστα με ανάλυση από το Κέντρο Διεθνούς Περιβαλλοντικού Δικαίου (CIEL), ο αριθμός των εκπροσώπων του λόμπι των εταιρειών στην Οττάβα ήταν μεγαλύτερος από όλους τους προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων, με 196 μέλη και 40% αύξηση σε σχέση με τον τρίτο γύρο διαπραγματεύσεων τον Νοέμβριο του 2023. Γίνεται λοιπόν ξεκάθαρο ότι οι εταιρείες που παράγουν πλαστικό αδιαφορούν για τις επιπτώσεις της πλαστικής ρύπανσης στα οικοσυστήματα, τη βιοποικιλότητα, το κλίμα και την ίδια μας την υγεία.

Στη συνάντηση στην Οττάβα, είχαμε κάποιες θετικές εξελίξεις, όπως τις προσπάθειες κάποιων χωρών να συμπεριληφθεί το θέμα της μείωσης της παραγωγής πλαστικού στη Συνθήκη. Οι χώρες αυτές έχουν υπογράψει τη διακήρυξη “Bridge to Busan” κι ανάμεσά τους είναι η Αυστραλία, το Περού, η Δανία, η Αυστρία, η Πορτογαλία και άλλες. Οι χώρες-παραγωγοί ορυκτών καυσίμων και τα λόμπι των εταιρειών όμως, κατάφεραν να αποδυναμώσουν τις συζητήσεις και να μας απομακρύνουν από συμφωνία για τη μείωση της παραγωγής πλαστικού, παρόλο που αυτή είναι η μόνη ουσιαστική λύση για το πρόβλημα της πλαστικής ρύπανσης.

«Ενώ η πλαστική ρύπανση πνίγει τις θάλασσες και τις πόλεις μας και απειλεί την υγεία μας, οι χώρες χάνουν την ευκαιρία και καθυστερούν, απομακρύνοντάς μας από μια Παγκόσμια Συνθήκη που θα συμφωνηθεί με βάση τα επιστημονικά δεδομένα και τη δικαιοσύνη. Οι άνθρωποι επηρεάζονται από την πλαστική ρύπανση καθημερινά, όμως οι χώρες ακούνε περισσότερο τους λομπίστες κι όχι τους επιστήμονες υγείας. Ακόμα κι ένα παιδί μπορεί να δει ξεκάθαρα ότι δεν μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα αν δεν σταματήσουμε να παράγουμε τόσο πολύ πλαστικό. Αν δεν αναλάβουν οι κυβερνήσεις ουσιαστική δράση μέχρι τον τελευταίο γύρο διαπραγματεύσεων στη Νότια Κορέα, η Συνθήκη που τελικά θα προκύψει θα είναι σαν να έχει γραφτεί από την ExxonMobil και τους συνεταίρους της», δήλωσε ο Νίκος Χαραλαμπίδης, Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace.

Στις αρχές Απριλίου, νέα έρευνα της διεθνούς Greenpeace που διεξήχθη σε 19 χώρες αποκάλυψε ότι 8 στους 10 πολίτες υποστηρίζουν τη μείωση της παραγωγής πλαστικού και ανέδειξε την πολύ μεγάλη στήριξη των πολιτών για μέτρα που στοχεύουν στην απαγόρευση του πλαστικού μίας χρήσης και την προώθηση λύσεων επαναχρησιμοποίησης. Οι χώρες που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις της Παγκόσμιας Συνθήκης για το πλαστικό οφείλουν να ακούσουν τους πολίτες, να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το πρόβλημα, κι όχι να δουλεύουν προς όφελος της βιομηχανίας ορυκτών και πετροχημικών.

Το ελληνικό γραφείο της Greenpeace συμβάλλει στην προσπάθεια να απομακρυνθούμε από τη λογική της “μίας χρήσης” μέσα από το πρόγραμμα “Ραντεβού στις βρύσες”, το οποίο στοχεύει σε σημαντική μείωση των πλαστικών μιας χρήσης, μέσα από την πρόσβαση των πολιτών σε καθαρό, πόσιμο νερό παντού και την ορθολογική χρήση του νερού, διεκδικώντας ένα επαρκές δίκτυο κοινόχρηστων βρυσών για όλους. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες των δήμων πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να καταναλώνουν νερό από τις δημόσιες βρύσες χρησιμοποιώντας το δικό τους δοχείο, περιορίζοντας την αγορά περιττών μπουκαλιών εμφιαλωμένου νερού. Βάσει της νέας Οδηγίας της ΕΕ για τη βελτίωση της ποιότητας του πόσιμου νερού (*2020/2184/ΕΕ), η οποία πλέον έχει ενσωματωθεί στο ελληνικό δίκαιο, οι δήμοι είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν δωρεάν πόσιμο νερό σε κοινόχρηστους χώρους.

Μένει μόνο ένας γύρος διαπραγματεύσεων σε λίγους μήνες. Ο χρόνος κυριολεκτικά τελειώνει και οδεύουμε προς την ανεξέλεγκτη πλαστική ρύπανση. Χρειαζόμαστε μια Παγκόσμια Συνθήκη που θα μειώνει την παραγωγή πλαστικού και θα βάζει τέλος στο πλαστικό μίας χρήσης. Δεν υπάρχει χρόνος να σπαταλάμε σε συζητήσεις και λύσεις που δεν θα λύνουν ουσιαστικά το πρόβλημα.