Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε, χθες Τετάρτη 11 Δεκεμβρίου 2019, την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία — έναν οδικό χάρτη για να καταστεί η οικονομία της ΕΕ βιώσιμη, ο οποίος μετατρέπει τις κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις σε ευκαιρίες σε όλους τους τομείς πολιτικής και εξασφαλίζει μια δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση.

Η Πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Δείχνει πώς να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής και εργασίας, παραγωγής και κατανάλωσης ώστε να ζούμε πιο υγιεινά και να καταστήσουμε τις επιχειρήσεις μας καινοτόμες. Θα κάνουμε την πρώτη κίνηση και θα κινηθούμε γρήγορα, ώστε να βοηθήσουμε την οικονομία μας να κατακτήσει ηγετική θέση σε παγκόσμιο επίπεδο. Είμαστε αποφασισμένοι να επιτύχουμε για χάρη του πλανήτη και της ζωής πάνω σε αυτόν — για χάρη της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης, της βιοποικιλότητας, των δασών και των θαλασσών μας. Δείχνοντας στον υπόλοιπο κόσμο πώς μπορεί να είναι κανείς βιώσιμος και ανταγωνιστικός, μπορούμε να πείσουμε και άλλες χώρες να μας ακολουθήσουν».

Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος κ. Τίμερμανς πρόσθεσε τα εξής: «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία αποτελεί μια ευκαιρία να βελτιώσουμε την υγεία και την ευημερία των πολιτών μετασχηματίζοντας το οικονομικό μας μοντέλο. Το σχέδιό μας καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα μειώσουμε τις εκπομπές, θα αποκαταστήσουμε την υγεία του φυσικού μας περιβάλλοντος, θα προστατεύσουμε την άγρια ζωή, θα δημιουργήσουμε νέες οικονομικές ευκαιρίες και θα βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών μας. Καλούμαστε όλοι να παίξουμε έναν σημαντικό ρόλο καθώς σε αυτόν τον μετασχηματισμό θα συμμετάσχουν όλες οι βιομηχανίες και όλες οι χώρες. Επιπλέον, έχουμε ευθύνη να διασφαλίσουμε ότι αυτή η μετάβαση θα είναι δίκαιη και ότι κανείς δεν θα μείνει στο περιθώριο κατά την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας».

H Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία παρέχει έναν οδικό χάρτη δράσεων για την προώθηση της αποδοτικής χρήσης των πόρων με τη μετάβαση σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής, την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και τη μείωση της ρύπανσης. Περιγράφει αδρομερώς τις απαιτούμενες επενδύσεις και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και εξηγεί τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να εξασφαλιστεί ότι η μετάβαση θα είναι δίκαιη και χωρίς αποκλεισμούς.

Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία καλύπτει, ιδίως τις μεταφορές, την ενέργεια, τη γεωργία, τα κτίρια και βιομηχανίες, όπως τη βιομηχανία χάλυβα, σκυροδέματος, ΤΠΕ, την κλωστοϋφαντουργία και τη χημική βιομηχανία.

Για να εντάξει στη νομοθεσία την πολιτική φιλοδοξία να καταστεί η Ευρώπη η πρώτη παγκόσμια κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050, η Επιτροπή θα υποβάλει εντός 100 ημερών τον πρώτο «ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα».

Για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι μας για το κλίμα και το περιβάλλον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης τη στρατηγική για τη βιοποικιλότητα για το 2030, τη νέα βιομηχανική στρατηγική και το σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» για βιώσιμα τρόφιμα και προτάσεις για μια Ευρώπη χωρίς ρύπανση. Θα ξεκινήσουμε αμέσως εργασίες για την αναθεώρηση προς τα άνω των ευρωπαϊκών στόχων για τις εκπομπές για το 2030, καθορίζοντας μια ρεαλιστική πορεία προς τον στόχο του 2050.

Η επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας θα απαιτήσει. Εκτιμάται ότι για την επίτευξη των σημερινών στόχων για το κλίμα και την ενέργεια για το 2030 θα απαιτηθούν πρόσθετες ετήσιες επενδύσεις ύψους 260 δισ. ευρώ, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στο 1,5 % του ΑΕΠ του 2018. Για την επένδυση αυτή θα χρειαστεί κινητοποίηση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει στις αρχές του 2020 ένα επενδυτικό σχέδιο για μια βιώσιμη Ευρώπη, το οποίο θα συμβάλει στην κάλυψη των επενδυτικών αναγκών.

Τουλάχιστον το 25% του μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ θα πρέπει να αφιερωθεί στη δράση για το κλίμα, και περαιτέρω στήριξη θα παράσχει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, η ευρωπαϊκή τράπεζα για το κλίμα. Για να συμβάλει ο ιδιωτικός τομέας στη χρηματοδότηση της πράσινης μετάβασης, η Επιτροπή θα παρουσιάσει το 2020 μια στρατηγική πράσινης χρηματοδότησης.

Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος αποτελεί κοινή προσπάθεια, αλλά δεν εκκινούν από το ίδιο σημείο όλες οι περιφέρειες και τα κράτη μέλη. Ένας θα στηρίξει τις περιφέρειες που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις βιομηχανίες υψηλής έντασης άνθρακα. Θα στηρίξει τους πολίτες που είναι πιο ευάλωτοι στη μετάβαση, παρέχοντας πρόσβαση σε προγράμματα επανειδίκευσης και σε ευκαιρίες απασχόλησης σε νέους οικονομικούς τομείς.

Τον Μάρτιο του 2020, η Επιτροπή θα δρομολογήσει ένα «σύμφωνο για το κλίμα» για να δώσει στους πολίτες τη δυνατότητα να εκφράσουν τη γνώμη τους και να συμμετάσχουν στον σχεδιασμό νέων δράσεων, στην ανταλλαγή πληροφοριών, στην πραγματοποίηση δραστηριοτήτων βάσης και στην προβολή λύσεων που μπορούν να ακολουθήσουν άλλοι.

Οι παγκόσμιες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της υποβάθμισης του περιβάλλοντος απαιτούν. Η ΕΕ θα συνεχίσει να προάγει τους περιβαλλοντικούς στόχους και τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ στις Συμβάσεις των Ηνωμένων Εθνών για τη βιοποικιλότητα και το κλίμα και να ενισχύει την πράσινη διπλωματία της. Θα αξιοποιήσει τη G7, τη G20, διεθνείς συμβάσεις και διμερείς σχέσεις για να πείσει και άλλους να εντείνουν τις προσπάθειές τους. Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει επίσης την εμπορική της πολιτική για να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα και θα οικοδομήσει εταιρικές σχέσεις με τις γειτονικές της χώρες στα Βαλκάνια και στην Αφρική, ώστε να τις βοηθήσει να πραγματοποιήσουν τη δική τους μετάβαση.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να υποστηρίξουν τη φιλοδοξία της Επιτροπής για τη μελλοντική ευρωπαϊκή οικονομία και το περιβάλλον και να τη βοηθήσουν στην υλοποίησή της. Η Επιτροπή θα προτείνει τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν στον χάρτη πορείας της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Ιστορικό

Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος αποτελούν απειλή για την ύπαρξη της Ευρώπης και του κόσμου. Για να αντιμετωπίσει αυτή την πρόκληση, η Ευρώπη χρειάζεται μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική που θα μετατρέψει την Ένωση σε μια σύγχρονη, αποδοτική ως προς τη χρήση των πόρων και ανταγωνιστική οικονομία, με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050, όπου η οικονομική ανάπτυξη θα είναι αποσυνδεδεμένη από τη χρήση των πόρων και όπου κανένας άνθρωπος και κανένας τόπος δεν θα μένει στο περιθώριο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη ισχυρό ιστορικό όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου με παράλληλη διατήρηση της οικονομικής ανάπτυξης. Οι εκπομπές το 2018 ήταν κατά 23 % χαμηλότερες σε σχέση με το 1990, ενώ το ΑΕΠ της Ένωσης αυξήθηκε κατά 61 % κατά την ίδια περίοδο. Ωστόσο, μένουν να γίνουν ακόμα πολλά. Η ΕΕ, δεδομένης της εκτεταμένης πείρας της, πρωτοστατεί στη δημιουργία μιας πράσινης και χωρίς αποκλεισμούς οικονομίας.

Η ανακοίνωση για την Πράσινη Συμφωνία καθορίζει την πορεία της δράσης κατά τους προσεχείς μήνες και έτη. Οι μελλοντικές εργασίες της Επιτροπής θα καθοδηγούνται από το αίτημα του κοινού για ανάληψη δράσης και από αδιάσειστα επιστημονικά τεκμήρια, όπως αυτά περιλαμβάνονται διεξοδικά στις εκθέσεις της Διακυβερνητικής επιτροπής για την κλιματική αλλαγή, της Διακυβερνητικής πλατφόρμας επιστήμης-πολιτικής για τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων, των Παγκόσμιων Προοπτικών για τους Πόρους και στην έκθεση SOER 2019. Οι προτάσεις μας θα είναι τεκμηριωμένες και θα υποστηρίζονται από ευρεία διαβούλευση.

Η συντριπτική πλειονότητα των Ευρωπαίων θεωρεί ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική (95 %). Σχεδόν 8 στους 10 Ευρωπαίους (77 %) δηλώνουν ότι η προστασία του περιβάλλοντος μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα της έρευνας του Ευρωβαρόμετρου σχετικά με τις περιβαλλοντικές στάσεις των πολιτών της ΕΕ επιβεβαιώνουν την ευρεία υποστήριξη του κοινού στην περιβαλλοντική νομοθεσία σε επίπεδο ΕΕ και τη χρηματοδότηση από την ΕΕ των φιλικών προς το περιβάλλον δραστηριοτήτων.