Οι περικοπές της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές είναι ένα διαρκώς αυξανόμενο φαινόμενο τα τελευταία χρόνια. Οι προβλέψεις δείχνουν πως η αύξησή τους είναι βέβαιη. Υπάρχει διάκριση μεταξύ των περικοπών, καθώς μπορεί να συμβούν ως αποτέλεσμα:

α) συμφόρησης στο σύστημα μεταφοράς,

β) περιορισμών του συστήματος (π.χ. για λόγους εφεδρείας ενός συμβατικού σταθμού παραγωγής),

γ) περιόδων υψηλής παραγωγής των ΑΠΕ και χαμηλής ζήτησης που οδηγεί σε μηδενικές ή ακόμα και αρνητικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας.

Τα φαινόμενα των περικοπών δημιουργούν προβλήματα σε όσες χώρες προσπαθούν να μεταβούν ενεργειακά σε μία πιο βιώσιμη παραγωγή ρεύματος. Στην γειτονική μας Κύπρο οι περικοπές αυξήθηκαν από το 3% του 2022 στο 13% ένα χρόνο μετά. Στην Αμερική οι περιορισμοί λόγω της μεγάλης εισόδου φωτοβολταϊκών στην αγορά έχουν επηρεάσει αγορές όπως το Τέξας που προβλέψεις δείχνουν ότι από το 9% περικοπών στην ετήσια παραγωγή από ηλιακή ενέργεια το 2022, το μέγεθος αυτό μπορεί να φτάσει μέχρι το 20% το 2035. Αντίστοιχα η Καλιφόρνια, δείχνει επίσης επηρεασμένη από τις μεγάλες περικοπές στην ηλιακή ενέργεια με το μέγεθος για το 2022 και 2023 να φτάνει το 8% ενώ στην αιολική ενέργεια το 1%. Φαίνεται έτσι η διαφοροποίηση στις περικοπές από κάθε διαφορετική μορφή ΑΠΕ, με την ηλιακή ενέργεια, όπως είναι εύκολα κατανοητό λόγω της μεγάλης παραγωγής κατά τις μεσημεριανές ώρες – όπου η ζήτηση είναι χαμηλή, να είναι υπεύθυνη για την πλειονότητα των περικοπών.

Η οπτική των επενδυτών και η αναγκαία διαφάνεια

Οι επενδυτές χρειάζονται σταθερότητα και ασφάλεια, αλλά θα χρειαστεί να αποδεχτούν πως οι περικοπές θα είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο. Οι προβλέψεις δείχνουν πως οι περικοπές αυξάνονται σημαντικά και θα έχουν ένα σημαντικό αντίκτυπο στα έσοδα των εταιριών στα πρώτα χρόνια ενός έργου, ωστόσο γίνονται αμελητέες στην πάροδο των ετών.

Η Afry, μία από τις πιο καθιερωμένες εταιρίες προβλέψεων ηλεκτρικής ενέργειας, εκτιμά πως το 2035 το 50% της παραγωγής μέσω φωτοβολταϊκών θα πραγματοποιείται σε περιόδους μηδενικών ή πολύ χαμηλών τιμών ηλεκτρικής ενέργειας. Στη χώρα μας υπάρχει αρκετή ανασφάλεια σχετικά με τις διατάξεις καθώς το πλαίσιο των περιορισμών αναμένεται να γίνει ακόμα πιο αυστηρό.

Είναι κρίσιμη η θέσπιση ενός σταθερού πλαισίου νομοθεσίας ώστε οι επενδυτές να μπορούν να συμβάλλουν ενεργά με καινοτομίες που θα διαμορφώσουν το ενεργειακό τοπίο των επόμενων χρόνων. Τέλος, σημαντική για τους επενδυτές είναι να υπάρχει διαφάνεια στα δεδομένα από τους διαχειριστές και τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς υπάρχουν αγορές με αντίστοιχα παραδείγματα, όπως της Καλιφόρνιας, όπου η λεπτομερής καταγραφή και ανακοίνωση των περικοπών κάθε στιγμή δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας και βεβαιότητας.

Η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια απαιτεί μια ισορροπία μεταξύ της αποθήκευσης, της ευελιξίας και των περικοπών.

Το κόστος της αποθήκευσης μειώνεται διαρκώς και οι επενδύσεις σε αυτόν τον τομέα θα αυξηθούν. Θα χρειαστούν κίνητρα στους καταναλωτές ώστε να χρησιμοποιείται η περίσσεια ηλεκτρική ενέργεια, ειδικά κατά τις μεσημβρινές ώρες. Είναι απαραίτητο να αποδεχτούμε τα αυξανόμενα ποσοστά περικοπών, τα οποία ωστόσο προβλέπεται πως θα σταθεροποιηθούν μετά το 2035 όταν οι μέθοδοι αποθήκευσης γίνουν πιο οικονομικοί και η ζήτηση της ηλεκτρικής ενέργειας αλλάξει.

Κλείνοντας, είναι ενδιαφέρον να δούμε ένα γραφικό από την IEA στην μελέτη τους Firm Power Generation (Σταθερή Παραγωγή Ενέργειας). Συγκεκριμένα, η IEA αναφέρει ως ιδανικό ένα μείγμα που συνδυάζει περικοπές στην ηλιακή ενέργεια, αποθήκευση και εγκατάσταση μεγαλύτερου όγκου φωτοβολταϊκών (overbuilding). Στην αρχή του γραφήματος φαίνεται ως μη βιώσιμη οικονομικά η λύση με την μεγάλη χωρητικότητα σταθμών αποθήκευσης (μπλε χρώμα) και μηδενικών περικοπών. Στην δεξιά πλευρά του γραφήματος βλέπουμε ως επίσης μη βιώσιμη την επιβολή μεγάλων περιορισμών (της τάξης του 90%) και της αυξημένης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών (πράσινο χρώμα). Ως η πιο συμφέρουσα οικονομικά προτείνεται η λύση με την περικοπή στο 50% και τον συνδυασμό αποθήκευσης ενέργειας καθώς και εισροής μεγαλύτερου ποσοστού φωτοβολταϊκών, ως μια μορφή σταθερότερης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη διάρκεια μιας ημέρας.

---

Άρθρο των Χρήστου Παυλόπουλου, Δημήτρη Βαργιανίτη, Philipp Kunze | Εταιρεία BayWa r.e. AG

---

Πηγές:

1. ΙΕΑ Photovoltaic Power Systems Programme. (2023, January).Firm Power Generation. Retrieved from: https://iea-pvps.org/key-topics/firm-power-generation/

2. Global Solar PV Brain Trust. (2024, May).Solar PV Curtailment, Drivers and Solutions. Retrieved from: https://www.e3analytics.eu/wp-content/uploads/2024/05/2.-Solar-PV-Brain-Trust_Second-Publication_Curtailment_May2024.pdf

3. (2023, April 5). Tesla Master Plan, Part 3. Retrieved from: https://www.tesla.com/blog/master-plan-part-3IEA

4. California Independent System Operator (CAISO). Managing Oversupply. Retrieved from: https://www.caiso.com/informed/Pages/ManagingOversupply.aspx

5. S. Energy Information Administration (EIA). (2023, July 13). As Texas wind and solar capacity increase, energy curtailments are also likely to rise. https://www.eia.gov/todayinenergy/detail.php?id=57100