Κομποστοποίηση: λύση για τα απορρίμματα από τους ίδιους τους πολίτες

Σε μια περιφέρεια της χώρας όπως η Πελοπόννησος, όπου η διαχείριση των απορριμμάτων είναι διαχρονικά ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα, πολίτες στην Καλαμάτα παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους.

Με το «Re:Think project», που λειτουργεί με τη μορφή Μη Κερδοσκοπικής ΚοινΣΕπ, η κομποστοποίηση μπαίνει στην καθημερινότητα των κατοίκων βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής, παρέχοντας περιβαλλοντικό όφελος και δείχνοντας ότι οι λύσεις είναι εφικτό να έρθουν από τα κάτω όταν υπάρχει γνώση και διάθεση για συνεργασία.
Το εγχείρημα ξεκίνησε από μια ιδέα που είχε η εκπαιδευτικός και εικαστικός Μυρτώ Φοίφα, το 2010. Η κ. Φοίφα είχε έντονη ακτιβιστική δράση σε περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής που προκαλούσαν χωματερές, όπως εκείνες στη Μαραθόλακκα Ταϋγέτου και τη Δ. Παραλία, και έτσι προσπάθησε να εφαρμόσει την ιδέα της συνοικιακής κομποστοποίησης μέσω του «Re:Think Project».
Την επόμενη χρονιά το εγχείρημα αγκάλιασαν κι άλλες συλλογικότητες της περιοχής και έτσι, μαζί με τη συνεργασία του Δήμου Καλαμάτας, τοποθετήθηκαν οι πρώτοι 10 ξύλινοι κάδοι κομποστοποίησης.
Βέβαια, δεν αρκούσε μόνο η τοποθέτηση των κάδων, αλλά χρειαζόταν και η ευαισθητοποίηση των κατοίκων. Ετσι, πέρα από τα εργαστήρια κομποστοποίησης ξεκίνησαν ακόμη εργαστήρια δημιουργικής ανακύκλωσης, επανάχρησης και ιδιοκατασκευών με απώτερο στόχο μια πιο ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πρακτική πάνω στην αυτοδιαχείριση των σκουπιδιών και τη μείωση του οικολογικού αποτυπώματος.
Εξάλλου, το εγχείρημα βασίζεται στο τετράπτυχο: «Ενημερώνουμε, Ανακυκλώνουμε, Επαναχρησιμοποιούμε, Κομποστοποιούμε».
«Επειδή στην Καλαμάτα αρκετός κόσμος ασχολείται με αγροτικές εργασίες, θεωρήσαμε αδιανόητο να μην γνωρίζουν για τη διαδικασία της κομποστοποίησης. Το προϊόν που παράγεται, γνωστό ως χούμους, είναι οικολογικό και δεν στοιχίζει τίποτα. Εμείς δεν μιλάμε για σύμμεικτη κομποστοποίηση, αλλά μόνο εκείνη των οργανικών απορριμμάτων. Όσοι θέλουν να συμμετέχουν τους εκπαιδεύουμε και στη συνέχεια παρακολουθούμε την εξέλιξη της προσπάθειας», μας λέει η κ. Φοίφα.
Αυτή τη στιγμή, το «Re:Think» συνεργάζεται με τον Δήμο της Καλαμάτας και άλλους φορείς και συλλόγους, ενώ το δίκτυο των ξύλινων κάδων κομποστοποίησης αριθμεί 61 συνολικά σημεία στην Καλαμάτα.
Μεταξύ 2011 και 2014 κομποστοποιήθηκαν πάνω από 300 τόνοι οργανικού υλικού στους κάδους, και άλλοι 500 που προσκομίστηκαν στους ανθρώπους του «Re:Think» από κατοίκους της περιοχής.
Σημαντικό ενδιαφέρον έχει εκδηλωθεί για το εγχείρημα από Πανεπιστήμια όπως του Αιγαίου και της Πελοποννήσου από την υπόλοιπη Ελλάδα και νησιωτικές περιοχές, που επίσης αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση των απορριμμάτων.
«Η διάδοση είναι δύσκολη, υπάρχει ελλιπής ενημέρωση ή και παραπληροφόρηση των πολιτών για τη διαδικασία της κομποστοποίησης και για το πώς συντελείται. Ορισμένοι κερδίζουν εκμεταλλευόμενοι την άγνοια των πολιτών για το πώς μπορεί να γίνει η διαχείριση των απορριμμάτων», επισημαίνει η κ. Φοίφα.
Πλέον το «Re:Think Project» ασχολείται και με το κομμάτι της αυτοδιαχείρισης της τροφής μέσω της δημιουργίας και ανάπτυξης μιας ανοιχτής και επισκέψιμης τράπεζας σπόρων με περισσότερες από 300 παραδοσιακές ποικιλίες και μέσω της ανάπτυξης και εξέλιξης του επισκέψιμου περιαστικού πολυλειτουργικού αγροκτήματος Φυσικής Καλλιέργιας Φοίφα.
Η έμφαση δεν δίνεται μόνο στην παραγωγή αλλά στην εκπαίδευση, σε αυτό που τα στελέχη της προσπάθειας ονομάζουν «Πολιτισμός της Καλλιέργειας». Γίνονται επισκέψεις σχολείων και άλλων ενδιαφερομένων με αντικείμενο την παραδοσιακή και φυσική καλλιέργεια, τη διατήρηση του σπόρου, τη φυσική φυτοπροστασία και συγκαλλιέργεια και διάφορα θέματα οικοτεχνίας και δημιουργικής επανάχρησης.
«Πρόκειται για ένα έργο που παλέψαμε, αντιμετωπίσαμε τεράστιες δυσκολίες και αθέμιτο ανταγωνισμό, αλλά τελικά καταφέραμε να το εγκαταστήσουμε» στην καθημερινότητα της Καλαμάτας, σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας, τα τελευταία 5 πλέον χρόνια.
«Σε όλη αυτή την πορεία βασιστήκαμε αποκλειστικά στη συνέργεια από κόσμο γύρω μας, ενώ δεν υπήρχε στην αρχή καμιά χρηματοδοτική υποστήριξη. Για εμάς η κοινωνική οικονομία είναι μια μεγάλη κουβέντα, καθώς χρειάζεται να έχει τη συνέργεια των πολιτών και βασικά να έχει πραγματικό κοινωνικό όφελος, που βγαίνει από τις πρακτικές και άμεσες ανάγκες μιας περιοχής ή ενός χώρου. Στην περίπτωσή μας και μειώνεται το κόστος διαχείρισης των απορριμμάτων και μπορούν να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Λειτουργούμε ως ΚοινΣΕπ γιατί θεωρούμε ότι το δίκτυο μας δεν μπορεί να λειτουργεί με όρους κερδοσκοπικούς», καταλήγει η Μυρτώ Φοίφα.
Η κομποστοποίηση αποτελεί μια φυσική διαδικασία μέσω της οποίας τα οργανικά υλικά μετατρέπονται σε μια πλούσια σκούρα ουσία, που λέγεται κομπόστ ή χούμους ή εδαφοβελτιωτικό. Πρόκειται για έναν πολύ άμεσο και σημαντικό τρόπο ανακύκλωσης. Σύμφωνα με μελέτες, περίπου το 35% των οικιακών απορριμμάτων μπορούν να κομποστοποιηθούν.

Γράφει ο Μιχαήλ Άγγελος Κωνσταντόπουλος – Πηγή: www.efsyn.gr