Οι ευρωβουλευτές συμφώνησαν να συμπεριληφθούν μέτρα του «REPowerEU» στα σχέδια ανάκαμψης για την επιτάχυνση της ανεξαρτητοποίησης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και της πράσινης μετάβασης.

Σύμφωνα με το κείμενο που εγκρίθηκε στην ολομέλεια την Πέμπτη με 471 ψήφους υπέρ, 90 κατά και 53 αποχές, οι χώρες της ΕΕ που υποβάλουν τροποποιημένο σχέδιο στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μετά την έναρξη ισχύος της παρούσας πρότασης θα κληθούν να συμπεριλάβουν μέτρα για την εξοικονόμηση ενέργειας, την παραγωγή καθαρής ενέργειας και τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού, όπως προβλέπεται στο σχέδιο RePowerEU της ΕΕ.

Ενίσχυση της ενεργειακής ανεξαρτησίας και καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας

Οι ευρωβουλευτές τροποποίησαν την αρχική πρόταση της Επιτροπής αποσκοπώντας στην καλύτερη στόχευση των μέτρων των διαφόρων κεφαλαίων του REPowerEU, με απώτερο στόχο τη μείωση των τρωτών σημείων στον τομέα της ενέργειας. Οι νέοι κανόνες θα καλύπτουν μέτρα αρχής γενομένης από την 1 Φεβρουαρίου 2022. Τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο RePowerEU θα πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στις επενδύσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας για τα ευάλωτα νοικοκυριά, καθώς και τις μικρομεσαίες και τις πολύ μικρές επιχειρήσεις.

Χρηματοδότηση

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζητά οι επιπλέον επιχορηγήσεις 20 δισ. ευρώ που προτείνει η Επιτροπή να προέλθουν από προηγούμενο πλειστηριασμό εθνικών δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ, αντί να χρησιμοποιούνται πόροι από το αποθεματικό της ΕΕ για τη σταθερότητα της αγοράς. Επιθυμούν επίσης η Επιτροπή να προσδιορίσει πρόσθετες πηγές πόρων για τη συμπλήρωση της χρηματοδότησης των δράσεων του REPowerEU, μεταξύ άλλων παρέχοντας ευελιξία στη χρήση των μη δαπανηθέντων κονδυλίων, ιδίως της εναπομένουσας χρηματοδότησης από τον κύκλο του προϋπολογισμού 2014-2020.

Οι εν λόγω πρόσθετες επιχορηγήσεις θα διανεμηθούν στα κράτη μέλη λαμβάνοντας υπόψη το ποσοστό ενεργειακής εξάρτησής τους, την αύξηση του κόστους που σχετίζεται με την ενέργεια για τα νοικοκυριά και το μερίδιο των ορυκτών καυσίμων στην ακαθάριστη εγχώρια κατανάλωση ενέργειας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τη συμβολή των περιφερειακών αρχών, των ΜΚΟ και των κοινωνικών εταίρων κατά την εφαρμογή των νέων μέτρων.

Διασυνοριακά μέτρα και κλίμα

Οι ευρωβουλευτές καλούν τις χώρες της ΕΕ να διασφαλίσουν ότι τουλάχιστον το 35% των δαπανών τους στο πλαίσιο του REPowerEU θα διατίθεται σε μέτρα που έχουν πολυεθνική διάσταση ή αποτέλεσμα, ακόμη και αν πραγματοποιούνται από μία χώρα της ΕΕ, και εκτός εάν η Επιτροπή χορηγήσει παρέκκλιση υπό συγκεκριμένες συνθήκες.

Συμφώνησαν ότι η αρχή της «μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης» θα πρέπει να εφαρμόζεται στο πλαίσιο του REPowerEU, εκτός εάν πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις και μόνο για μέτρα που εφαρμόζονται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024.

Δηλώσεις

Η πρόεδρος του ΕΚ Roberta Metsola δήλωσε: «Η σημερινή ψηφοφορία δείχνει ότι είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε κάθε ευρώ διαθέσιμο στα κοινά μας ευρωπαϊκά ταμεία για να βοηθήσουμε τα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν την ενεργειακή κρίση». 

Ο συνεισηγητής Siegfried Mureșan (ΕΛΚ, Ρουμανία) δήλωσε: «Οι λογαριασμοί ενέργειας έχουν αυξηθεί απότομα, γεγονός που είναι εξαιρετικά επιζήμιο για τους πλέον ευάλωτους πολίτες και επιχειρήσεις. Η ενεργειακή μας ανεξαρτησία και ασφάλεια είναι υψίστης σημασίας για την αντιμετώπιση αυτής της κρίσης. Το σχέδιο REPowerEU θα μας βοηθήσει να επιτύχουμε αυτόν τον στόχο. Η θέση του Κοινοβουλίου είναι σαφής: θέλουμε να απομακρυνθούμε από την εξάρτηση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και να επενδύσουμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και σε καθαρές πηγές ενέργειας. Αυτός είναι επίσης ο λόγος για τον οποίο το Κοινοβούλιο επιμένει σε έργα με πραγματική ενωσιακή προστιθέμενη αξία, όπως τα διασυνοριακά έργα».

Η συνεισηγήτρια Eider Gardiazabal Rubial (Σοσιαλιστές, Ισπανία), δήλωσε: «Για να στηρίξουμε τους πολίτες μετά την πανδημία, στείλαμε ένα σαφές μήνυμα με τα κονδύλια του NextGenerationEU. Αλλά ακριβώς όταν πιστέψαμε ότι τα χειρότερα πέρασαν, ο Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία και προκάλεσε μια γεωπολιτική, ανθρωπιστική, επισιτιστική, ενεργειακή και πληθωριστική κρίση, στην οποία έπρεπε να ανταποκριθούμε με διάφορα μέσα. Ένα από αυτά είναι το REPowerEU. Η έκθεσή μας βελτίωσε την πρόταση της Επιτροπής – ενισχύοντας την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας και στηρίζοντας τα πλέον ευάλωτα νοικοκυριά, αυξάνοντας τον ρόλο των τοπικών αρχών, ενισχύοντας τη διασυνοριακή συνεργασία και ενισχύοντας την αρχή της ‘μη πρόκλησης σημαντικής βλάβης’ για την προστασία του περιβάλλοντος».

Ο συνεισηγητής Dragoș Pîslaru (Renew, Ρουμανία) δήλωσε: «Σήμερα παρέχουμε στους πολίτες μας τα εργαλεία για την αντιμετώπιση των δυσκολιών αυτού του χειμώνα, με έργα που θα μας καταστήσουν λιγότερο εξαρτημένους από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Επενδύουμε στην ήπειρό μας για να την καταστήσουμε πιο βιώσιμη και πράσινη για τις επόμενες γενιές. Με γνώμονα την αρχή της αλληλεγγύης, υλοποιήσαμε τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας πριν από δύο χρόνια. Τώρα, συμπληρώνουμε αυτό το έργο με το REPowerEU, επιτρέποντας στις κυβερνήσεις να βελτιώσουν τα σχέδια ανάκαμψής τους επενδύοντας σε μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και στους πράσινους ενεργειακούς πόρους».

Επόμενα βήματα

Η ψηφοφορία στην ολομέλεια οριστικοποίησε τη διαπραγματευτική εντολή για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με τις κυβερνήσεις της ΕΕ.