Μπορούν οι χώροι ανενεργών λατομείων στην Αττική να χρησιμοποιηθούν ως εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων στο πλαίσιο της αποκατάστασής τους; Μελέτη που έγινε για λογαριασμό του ΕΔΣΝΑ και της Περιφέρειας Αττικής καταλήγει στη λίστα με τους 18 πιο κατάλληλους χώρους, από τους οποίους σε αυτή τη φάση θα επιλεγούν δύο για τη δημιουργία ΧΥΤΥ, στη Δυτική και στη Νότια Αττική και ένας για τη φιλοξενία μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων στη Νότια Αττική.

Η χρησιμοποίηση παλαιών λατομείων ή μεταλλείων για τη «φιλοξενία» δομών διαχείρισης απορριμμάτων δεν είναι νέα ιδέα. Ήδη, σήμερα έξι παλιά λατομεία στην Αττική χρησιμοποιούνται για τη διαλογή και ανακύκλωση υλικών εκσκαφής και μπάζων, ενώ στην Κοζάνη το παλιό λιγνιτικό πεδίο της ΔΕΗ φιλοξενεί πλέον τη μεγάλη μονάδα διαχείρισης απορριμμάτων που εξυπηρετεί όλη τη Δυτική Μακεδονία. Μάλιστα, η αποκατάσταση των «τραυματισμένων» ανάγλυφων των λατομείων με αυτή τη διέξοδο προβλέπεται και στον εθνικό σχεδιασμό διαχείρισης αποβλήτων.

Στην Αττική, όπου όλα τα σκουπίδια συγκεντρώνονται εδώ και δεκαετίες στον ΧΥΤΑ Φυλής, η χωροθέτηση νέων χώρων όχι μόνο για την ταφή απορριμμάτων αλλά και για οποιαδήποτε μονάδα διαχείρισης είναι μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Γι’ αυτό και ο περιφερειακός σχεδιασμός της Αττικής (που προβλέπει ασαφώς το κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής, κάποια στιγμή μετά το 2020) εκτιμούσε ότι θα εξεταστεί η δυνατότητα χρήσης και ανενεργών λατομείων.

Η μελέτη, την οποία παρουσιάζει η «Κ», παρελήφθη στις αρχές Αυγούστου από την εκτελεστική επιτροπή του ΕΔΣΝΑ (Ενιαίος Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) και βρίσκεται σε ένα είδος άτυπης διαβούλευσης.

Τι περιλαμβάνει;

Από τα 154 ανενεργά λατομεία της Αττικής, οι μελετητές κατέληξαν σε μία λίστα με 18 χώρους, με κριτήρια όπως το μέγεθος, το ιδιοκτησιακό καθεστώς, η εγγύτητα από υποδομές και αστικά κέντρα.

Εξ αυτών:

→ Στη Δυτική Αττική εντοπίζονται 5 λατομεία που θα μπορούσαν να υποδεχθούν χώρο υγειονομικής ταφής και δύο για φιλοξενία μονάδων επεξεργασίας βιοαποδομήσιμων.

→ Στη Βόρεια Αττική εντοπίζεται ένα λατομείο κατάλληλο για ΧΥΤΥ, εκτός από το Γραμματικό (όπου ήδη έχει κατασκευαστεί ΧΥΤΥ, αλλά δεν λειτουργεί ακόμα).

→ Στη Νότια Αττική εντοπίζονται δύο χώροι που μπορούν ταυτόχρονα να λειτουργήσουν ως χώροι υγειονομικής ταφής και να φιλοξενήσουν μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων και βιοαποδομήσιμων.

→ Στη νησιωτική Αττική εντοπίζονται δύο χώροι στη Σαλαμίνα κατάλληλοι για τη φιλοξενία μονάδας επεξεργασίας βιοαποδομήσιμων τοπικής κλίμακας και ένας στην Αίγινα και στην Τροιζηνία.

→ Τα υπόλοιπα λατομεία της λίστας προτείνεται να φιλοξενήσουν άλλες δομές διαχείρισης (π.χ. πράσινα σημεία, σταθμοί μεταφόρτωσης).

Ας δούμε ενδεικτικά μερικούς από τους 18 χώρους:

1. Λατομείο «Μουσαμά»

Βρίσκεται στο ύψωμα «Ζαχαρίτσα» στο όρος Αιγάλεω, στα διοικητικά όρια του Δήμου Φυλής, σε απόσταση 1.800 μέτρων από τον ΧΥΤΑ. Εχει έκταση 400 στρεμμάτων και έχει πάψει να χρησιμοποιείται από το 1979. Η έκτασή του είναι δημόσια δασική, ενώ το 2003 χαρακτηρίστηκε χώρος απόθεσης αποβλήτων. Το 2007 έγινε μερική αποκατάστασή του με προϊόντα εκσκαφής από την κατασκευή δημοσίων έργων. Προτείνεται να υποδεχθεί ΧΥΤΥ ή/και χώρο διαλογής και διάθεσης μπάζων (έπειτα από επεξεργασία).

2. Λατομείο «Σταμέλου» – Ντόσκουρι

Βρίσκεται στο όρος Πατέρα, σε απόσταση 200 μέτρων από τον ΒΙΟΠΑ Μεγάρων. Το λατομείο και η περιβάλλουσα έκταση (300 στρέμματα) είναι ιδιωτική (Αφοί Ι. Σταμέλου Ο.Ε.) και έπαψε να χρησιμοποιείται ως λατομείο το 2006. Σε 48,5 στρ. δόθηκε το 2013 άδεια για μονάδα διαλογής και ανακύκλωσης μπάζων. Θεωρείται κατάλληλο για ΧΥΤΥ, για μονάδα διαλογής και απόθεσης μπάζων, μονάδα επεξεργασίας βιοαποβλήτων ή σταθμό μεταφόρτωσης απορριμμάτων.

3. Μεταλλεία Βωξίτου «Μελετάνι»

Βρίσκεται στη θέση Μελετάνι (ή Μαλιαζέζα), βόρεια του όρους Τρικέρατο και είναι ο μεγαλύτερος από τους χώρους της μελέτης (4.700 στρέμματα). Το 2003 χαρακτηρίστηκε κατάλληλο για την υποδοχή εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων και το 2014 αποφασίστηκε να δεχθεί υλικά εκσκαφών από τα έργα του μετρό (κάτι που τελικά δεν έγινε). Είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος δημόσιο. Θεωρείται κατάλληλο για τη δημιουργία ΧΥΤΥ και μονάδας επεξεργασίας – ανακύκλωσης μπάζων.

4. Λατομείο ΤΙΤΑΝ Μάνδρας

Βρίσκεται στη θέση «Βορός», ανατολικά του ΒΙΠΑ ΒΙΟΠΑ Μάνδρας. Καλύπτει έκταση 173,6 στρεμμάτων και ανήκει στην ΤΙΤΑΝ. Θεωρείται κατάλληλος για ΧΥΤΥ και μονάδα διαλογής και απόθεσης μπάζων.

5. Λατομείο «Κυριακού»

Βρίσκεται στη θέση Λαμπρικά-Μυντρέζα στη νοτιοανατολική πλευρά του Υμηττού, έχει έκταση 484,1 στρεμμάτων και σταμάτησε να χρησιμοποιείται ως λατομείο το 2001. Το 2003 εγκρίθηκε ως κατάλληλος χώρος για την υποδοχή εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων. Το 2012 δόθηκε άδεια για τη φιλοξενία σε τμήμα του μονάδα επεξεργασίας και αποθήκευσης μπάζων. Το μεγαλύτερο μέρος του (455 στρ.) είναι δημόσιο δασικό. Θεωρείται κατάλληλο για τη δημιουργία ΧΥΤΥ, μονάδας διαλογής και ανακύκλωσης μπάζων (ήδη υφίσταται), μονάδας επεξεργασίας απορριμμάτων και μονάδας επεξεργασίας βιοαποβλήτων.

6. Λατομείο «Τριάς»

Βρίσκεται δίπλα στα λατομεία «Κυριακού» και σταμάτησε να χρησιμοποιείται το 2001. Το 2003 εγκρίθηκε ως κατάλληλος χώρος για την υποδοχή εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων. Το 2017 η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής ανακάλεσε τις αποφάσεις με τις οποίες χορηγήθηκε παράταση εκμετάλλευσης με σκοπό την ολοκλήρωση της αποκατάστασής του. Βρίσκεται εντός της Α΄ ζώνης προστασίας του Υμηττού και καταλαμβάνει έκταση 230,6 στρεμμάτων. Θεωρείται κατάλληλο για ΧΥΤΥ, μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων, βιοαποβλήτων και μπάζων.

Οι διεργασίες και οι ανάγκες

Πόσα όμως από τα λατομεία αυτά χρειάζονται; Σύμφωνα με τον περιφερειακό σχεδιασμό για τα απορρίμματα (ΠΕΣΔΑ) στην Αττική προβλέπονται τρεις ΧΥΤΥ: ο ένας,στη βορειοανατολική Αττική είναι ήδη κατασκευασμένος (Γραμματικό) και θα λειτουργήσει όταν κατασκευαστεί εκεί μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων. Ένας ΧΥΤΥ και μια μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων προβλέπονται στη νότια Αττική και ένας ΧΥΤΥ στη Δυτική Αττική, εκ των οποίων δεν έχει χωροθετηθεί κανένας. Ο ΠΕΣΔΑ προβλέπει επίσης μια μονάδα επεξεργασίας απορριμμάτων στον Πειραιά (στο Σχιστό), δύο στο Λεκανοπέδιο (προκρίνονται ο Ελαιώνας και η περιοχή της λεωφόρου Κατεχάκη, σε περιοχή που ήδη είχε επιλεγεί για σταθμό μεταφόρτωσης) και μια στη Δυτική Αττική (αναβάθμιση του ήδη υφιστάμενου ΕΜΑΚ στη Φυλή). Επομένως, από τη λίστα των 18 χώρων προέχει να επιλεγούν τρεις, ένας στη Δυτική Αττική και δύο στη νότια.

Πάντως, οι χώροι που είχαν επιλεγεί και αδειοδοτηθεί το 2003 για ΧΥΤΑ δεν φαίνεται να είναι η μόνη επιλογή. Πολλοί εκτιμούν λ.χ. ότι το λατομείο Μουζάκη πρέπει να απορριφθεί, καθώς βρίσκεται κοντά στο ΧΥΤΑ Φυλής, που επί δεκαετίες δέχεται απορρίμματα, ενώ το Μελετάνι είναι μικρό, αφού μέρος του έχει αποκατασταθεί. Η επιλογή είναι ζήτημα εσωτερικών διεργασιών στην αυτοδιοίκηση.

Το θέμα, πάντως, που παρουσιάζει ιδιαίτερη κινητικότητα είναι η δημιουργία του δεύτερου χώρου υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) στην Αττική (ο πρώτος βρίσκεται στο Λαύριο, στο χώρο του παλαιού μεταλλείου). Εκεί όλα δείχνουν ότι θα γίνει με πρόταση ιδιώτη, σε χώρο ιδιώτη: στο λατομείο ΤΙΤΑΝ στη Μάνδρα. Την περίοδο αυτή εκπονείται η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου, ενώ στο επενδυτικό σχήμα θα συμμετέχει μεγάλη εταιρεία του χώρου της διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. Η δημιουργία ΧΥΤΕΑ θα αδειοδοτηθεί από την κεντρική διοίκηση και όχι την περιφέρεια.

---

Γράφει ο Γιώργος Λιάλιος – Πηγή: www.kathimerini.gr