Στην επίλυση σημαντικών προβλημάτων της υπαίθρου προχώρησε τον τελευταίο μήνα το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας με γνώμονα την οικονομική και παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Οι θεσμικές πρωτοβουλίες αφορούν στις δασωμένες αγροτικές εκτάσεις και στις χορτολιβαδικές και δίνουν τη δυνατότητα σε χιλιάδες μικρομεσαίους ιδιοκτήτες και καλλιεργητές γης να αξιοποιούν τις εκτάσεις αυτές προς όφελος της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας, χωρίς να επηρεάζεται στο ελάχιστο το περιβαλλοντικό και δασικό ισοζύγιο της κάθε περιοχής.

Ειδικότερα, οι παρεμβάσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας που αφορούν στους δασωμένους αγρούς και στις χορτολιβαδικές εκτάσεις, περιλαμβάνουν:

Α. Δασωμένοι αγροί

Με τροποποίηση του άρθρου 67 του ν. 998/79 για τους δασωμένους αγρούς, η οποία ψηφίστηκε την Τετάρτη στη Βουλή και δημοσιεύθηκε χθες σε ΦΕΚ, δίνεται η δυνατότητα στους ιδιοκτήτες δασωμένων αγρών να αιτούνται στη δασική υπηρεσία την έγκριση της χρήσης έκτασης δάσους, έως 30 στρεμμάτων, μόνο για γεωργική ή δενδροκομική καλλιέργεια, εφόσον έχουν τίτλους ιδιοκτησίας μέχρι το 2004. Για εκτάσεις μεγαλύτερες των 5 στρεμμάτων απαιτείται τεχνοοικονομική μελέτη, ώστε να αποδεικνύεται η βιωσιμότητα της καλλιέργειας.

Μέχρι σήμερα ο νόμος έδινε τη δυνατότητα εκμετάλλευσης μόνο των δασικών εκτάσεων ή των εκτάσεων που έχουν απολέσει πια τον δασικό τους χαρακτήρα, αλλά όχι των δασών.

Δηλαδή επέτρεπε σε όσους έχουν τίτλους ιδιοκτησίας που ανάγονται πριν από το 1946 και η έκταση είναι δασική και όχι δάσος να υλοποιούν όλες τις χρήσεις (θέτοντας την έκταση εκτός δασικής νομοθεσίας), ενώ αν οι τίτλοι είναι μεταγενέστεροι και έως το έτος 2004 να τη χρησιμοποιήσουν μόνο για γεωργική ή δεντροκομική καλλιέργεια.

Την τελευταία τριετία με την ανάρτηση των δασικών χαρτών το ΥΠΕΝ είχε γίνει δέκτης σωρείας αιτημάτων από πολίτες, φορείς και οργανώσεις, προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των αγρών που αφέθηκαν μετά το 1945 και έγιναν δάση.

Με τη διάταξη που ψηφίστηκε από τη Βουλή επιτρέπεται η γεωργική ή δεντροκομική καλλιέργεια, στους δασωμένους αγρούς, στο πλαίσιο ποιοτικής ενίσχυσης του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας. Η νέα διάταξη θα ενισχύσει την ορεινή και αγροτική οικονομία προσφέροντας εργασία και εισόδημα στις τοπικές κοινωνίες.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία, στους μέχρι σήμερα κυρωμένους δασικούς χάρτες οι εκτάσεις που το 1945 καλλιεργούνταν αγροτικά και σήμερα έχουν αποκτήσει δασική βλάστηση, αντιστοιχούν περίπου στο 2% της έκτασης της χώρας.

Ειδικότερα έχουν εντοπιστεί 2.820.000 στρέμματα στο 40,4% της μερικής κύρωσης δασικών χαρτών, όπου το 80% αυτών των εκτάσεων έχουν μετατραπεί σε δάση και όχι σε δασικές εκτάσεις.

Από την ανάρτηση των δασικών χαρτών προκύπτει επίσης ότι οι εκχερσωμένες εκτάσεις (εκτάσεις που κατά το 1945 ήταν δάση και σήμερα εμφανίζονται με άλλη μορφή) ανέρχονται στο 1,2% της αντίστοιχης έκτασης της χώρας. Άρα έχουμε θετικό ισοζύγιο δάσους που η νέα διάταξη δεν θα ανατρέψει, ενώ επιτρέπει μόνο τη γεωργική καλλιέργεια, χρήση που επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις να ασκείται σε εκτάσεις δασικού χαρακτήρα και από το Σύνταγμα.

Β. Χορτολιβαδικές εκτάσεις

Με οδηγίες που απέστειλε χθες ο Αναπληρωτής Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σωκράτης Φάμελλος, στις Δασικές Υπηρεσίες των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και στο Ελληνικό Κτηματολόγιο (ΑΔΑ: ΨΤΗΡ4653Π8-ΒΗΚ), ξεκινά άμεσα η δυνατότητα διόρθωσης των εκτάσεων με φρυγανική βλάστηση στο δασικό χάρτη από δάση σε χορτολιβαδικές.

Συγκεκριμένα, η Εγκύκλιος αποτελεί συνέχεια της πρόσφατης απόφασης του Αν. ΥΠΕΝ (ΑΔΑ: ΩΚΘΓ4653Π8-ΗΘΑ), με την οποία αποδέχτηκε ομόφωνη γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών (ΤΣΔ), όπου ορίζεται ότι οι εκτάσεις που καλύπτονται μόνο από φρυγανική βλάστηση, χωρίς την παρουσία δασικής βλάστησης, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται ως χορτολιβαδικές. Η ρύθμιση αυτή επιλύει σημαντικά προβλήματα χρήσεων των αποκλειστικά φρυγανικών εκτάσεων, ιδιαίτερα στη νησιωτική χώρα.

Με την παρούσα Εγκύκλιο δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να αιτούνται στη Διεύθυνση Δασών τη διόρθωση κυρωμένου δασικού χάρτη, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις της γνωμοδότησης του ΤΣΔ, την οποία θα εξετάζει η Επιτροπή Δασολογίου.

Η Επιτροπή Δασολογίου, εφόσον διαπιστώνει ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις της απόφασης του ΤΣΔ και δεν κατατάσσεται η έκταση στα δάση ή στις δασικές εκτάσεις, θα την κατατάσσει αυτόματα στις χορτολιβαδικές εκτάσεις της δασικής νομοθεσίας. Στη συνέχεια, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία των δασικών χαρτών, ο κυρωμένος δασικός χάρτης θα διορθώνεται στη συγκεκριμένη επιφάνεια.

Διευκρινίζεται ότι αίτηση μπορεί να υποβληθεί ακόμα κι αν δεν έχει υποβληθεί αντίρρηση επί της εκτάσεως αυτής, ενώ επί της αποφάσεως της Επιτροπής μπορεί να υποβληθεί προσφυγή ενώπιων του ΤΣΔ από όποιον έχει έννομο συμφέρον, εντός προθεσμίας 45 ημερών.

Επιπροσθέτως, η Εγκύκλιος δίνει οδηγίες για τις περιπτώσεις των υπό κατάρτιση, θεωρημένων και αναρτημένων δασικών χαρτών:

1. Στους υπό κατάρτιση δασικούς χάρτες και πριν τη θεώρηση είτε οι μελετητές είτε οι Διευθύνσεις Δασών θα κάνουν την προσαρμογή του χάρτη στην απόφαση.

2. Στις περιπτώσεις που ο χάρτης είναι θεωρημένος, αλλά όχι αναρτημένος ή βρίσκεται σε ανάρτηση και υποβάλλονται αντιρρήσεις, εφαρμόζεται η διαδικασία της αίτησης πρόδηλου σφάλματος, όπως περιγράφεται στην απόφαση του Αν. ΥΠΕΝ, Σ. Φάμελλου (ΦΕΚ Β΄ 1366/2017).

3. Εφόσον οι αντιρρήσεις δεν έχουν εξεταστεί ακόμα, οι Επιτροπές Εξέτασης Αντιρρήσεων (ΕΠΕΑ) λαμβάνουν υπόψη την απόφαση του ΤΣΔ και την εφαρμόζουν ανάλογα.

4. Εφόσον οι αντιρρήσεις έχουν εξεταστεί, αλλά δεν έχει ολοκληρωθεί το έργο των ΕΠΕΑ, μπορούν οι υποθέσεις αυτές να επανεξεταστούν.

5. Εφόσον έχει ολοκληρωθεί το έργο των ΕΠΕΑ και δεν έχει κυρωθεί ο δασικός χάρτης, θα πρέπει να ξανασυσταθεί ΕΠΕΑ ώστε να εξεταστούν οι υποθέσεις.

Τέλος, αντίστοιχα με τα παραπάνω και σύμφωνα με το περιεχόμενο της γνωμοδότησης του ΤΣΔ πρέπει να κινούνται και τα όργανα που επιλαμβάνονται των πράξεων χαρακτηρισμού (Δασάρχης ή Τεχνική Επιτροπή Εξέτασης Αντιρρήσεων), στις περιοχές που δεν έχει αναρτηθεί ακόμα δασικός χάρτης.