" Τον οδικό χάρτη της κυβέρνησης για την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου περιέγραψε ο υφυπουργός Ενέργειας, Γεράσιμος Θωμάς στη σημερινή ομιλία του στην εκδήλωση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας με θέμα «Οι εξελίξεις στον τομέα ενέργειας της Ελλάδας».
Όπως είπε ο κ. Θωμάς, «Δρομολογούμε την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος στοχεύοντας στη μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, την ενεργειακή ασφάλεια και σε χαμηλότερο κόστος ενέργειας για τον καταναλωτή και τις επιχειρήσεις. Η δέσμευση αυτή θα αποτυπώνεται στο αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους.
Είναι ένα σχέδιο φιλόδοξο, με έμφαση στις ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας, τις νέες τεχνολογίες, τον ρόλο του φυσικού αερίου ως καύσιμο που θα συμβάλει στην σταδιακή αλλά και επιταχυνόμενη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, η οποία όπως έχει πει και η ΡΑΕ είναι απαραίτητη για τη χώρα και πρέπει να γίνει με συλλογικό σχεδιασμό και όχι με αποσπασματικές αποφάσεις και δράσεις.
Ο σχεδιασμός αυτός θα γίνει με βάση τα νέα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών αλλά και όλης της Ελλάδας, ούτως ώστε να προχωρήσει γρήγορα με τις απαραίτητες επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα.
Το ενεργειακό μείγμα της χώρας και η ενεργειακή στρατηγική της χώρας θα είναι συμβατή με το New Green Deal που έχει προετοιμάσει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με το όραμα του μέλλοντος.
Ποιες θα είναι οι επιπτώσεις από την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος; Θα επικεντρωθώ σε δυο θέματα, στην λειτουργία της ηλεκτρικής ενέργειας και στην προώθηση των απαραίτητων υποδομών.
Οι δομικές αλλαγές που θα λάβουν χώρα τα επόμενα χρόνια στηρίζονται στη σωστή λειτουργία της αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και Φυσικού Αερίου όλα περνάνε από την αγορά του target model που προβλέπεται να ολοκληρωθεί τον Ιούνιο του 2020. Είναι απαραίτητο να έχει υλοποιηθεί μέχρι τότε και γι’ αυτό αποτελεί προτεραιότητα για το Υπουργείο να λάβουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα, μαζί με τους φορείς που εμπλέκονται. Θα υπάρξει στενότερη παρακολούθηση των χρονοδιαγραμμάτων του ΑΔΜΗΕ και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, θα ενταθεί ο εποπτικός ρόλος της ΡΑΕ και αν υπάρχουν αποκλίσεις από τις προθεσμίες θα επιβληθούν κυρώσεις.
Πέρα από αυτό θα πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει η μεταβατική περίοδος. Για το μεταβατικό στάδιο, είναι σημαντικό να λειτουργήσει οργανωμένη αγορά προθεσμιακών συναλλαγών, με συμμετοχή παραγωγών, προμηθευτών και συμμετεχόντων. Το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο έχει προβλέψει τις διαδικασίες αυτές που θα λειτουργήσουν συμπληρωματικά έως ότου τεθεί σε λειτουργία το target model ώστε να καλυφθεί και πιθανό κενό που τυχόν προκύψει μετά το τέλος των δημοπρασιών ΝΟΜΕ.
Παράλληλα, πρέπει να επιταχύνουμε τα μέτρα και για τη λειτουργία της αγοράς Φυσικού Αερίου. Πανευρωπαϊκά βρίσκεται σε εξέλιξη ο διάλογος για τον μετασχηματισμό της εν λόγω αγοράς, στη βάση του Gas Target Model που ανέπτυξε ο ACER (Ευρωπαϊκός Οργανισμός των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας) και στην επικαιροποίησή του που περιλαμβάνεται στη μελέτη “Γέφυρα για το 2025” (Bridge to 2025) που εντόπισε νέες προοπτικές: Σύζευξη μικρών αγορών σε μεγαλύτερες περιφερειακές, πιο ευέλικτος προσδιορισμός του κόστους μεταφοράς ώστε να ανταποκρίνεται στους ολοένα και μικρότερους βαθμούς χρησιμοποίησης των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, η ενίσχυση του ανταγωνισμού στην αγορά λιανικής και η διαμόρφωση ομοιόμορφων όρων αδειοδότησης στην προμήθεια είναι μερικές από τις ρυθμιστικές παρεμβάσεις που βρίσκονται υπό συζήτηση και θα πρέπει να δρομολογηθούν.
Στον τομέα των υποδομών αερίου και του συνεπαγόμενου κόστους χρήσης ο ευρωπαϊκός κανονισμός τιμολόγησης προσέδωσε διαφάνεια στη διαμόρφωση των τιμών και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα καθώς προσδοκά να αποτελέσει πύλη αερίου για την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Επιπλέον, στον τομέα της ασφάλειας εφοδιασμού αερίου αναδεικνύεται η περιφερειακή διάσταση του θέματος. Υπό αυτό το πρίσμα εξετάζονται πλέον τόσο οι μελέτες επιπτώσεων, όσο και προληπτικά σχέδια δράσης αλλά και τα σχέδια έκτακτης ανάγκης. Η ΡΑΕ υπό το νέο της ρόλο ως αρμόδια αρχή για την ασφάλεια εφοδιασμού, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συντονίζει τη Διαβαλκανική Μελέτη Εκτίμησης Επικινδυνότητας.
Η σημαντικότητα της όλης προσπάθειας έγκειται στο γεγονός ότι η περιοχή μας παραμένει εκτεθειμένη σε επιπλοκές που επηρεάζουν τη Ουκρανική οδό εφοδιασμού. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα μεγάλα έργα υποδομής με πρώτο τον αγωγό TAP και στη συνέχεια τον IGB, το FSRU της Αλεξανδρούπολης και την υπόγεια αποθήκη φυσικού αερίου της Καβάλας θα μεταβάλλουν άρδην το τοπίο αυτό και θα δημιουργήσουν νέο δυναμισμό στην αγορά.
Η ασφάλεια εφοδιασμού περνά από τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου, στο πλαίσιο του Χρηματιστηρίου Ενέργειας. Η σχετική μελέτη βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και ευελπιστούμε ότι η δομή της νέας αγοράς -που θα επιτρέπει εν καιρώ και την παροχή προθεσμιακών προϊόντων- θα προσδώσει την απαιτούμενη ρευστότητα και θα συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, ο ρόλος των οποίων είναι καίριος στη μεταλιγνιτική εποχή.
Οι αλλαγές αυτή στη χονδρεμπορική αγορά αερίου δημιουργούν την ανάγκη για αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου αλλά και τροποποιήσεις της νομοθεσίας, στις οποίες το Υπουργείο θα προβεί έγκαιρα όπου χρειάζεται.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την βαθμιαία, αλλά ταχεία αλλαγή του ενεργειακού μείγματος της χώρας είναι οι επενδύσεις στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας. Δίνουμε προτεραιότητα στην ολοκλήρωση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών με την ηπειρωτική Ελλάδα και στην εισαγωγή έξυπνων μετρητών στο Δίκτυο Διανομής, ώστε να δημιουργηθούν αποκεντρωμένες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι επενδύσεις στα Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής θα επιταχυνθούν με την εισαγωγή ιδιωτικών κεφαλαίων. Εχει ήδη εξαγγελθεί ότι θα προχωρήσουμε σε ιδιωτικοποιήσεις των δικτύων διανομής και στο φυσικό αέριο και στον ηλεκτρισμό, όπως έχουν ήδη ιδιωτικοποιηθεί και τα δίκτυα μεταφοράς, οι οποίες θα ενισχυθούν μέσω της πώλησης περαιτέρω ποσοστού του κράτους στον ΑΔΜΗΕ.
Έχοντας ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αλλαγής του ενεργειακού μείγματος, οι Διαχειριστές των Δικτύων Μεταφοράς και Διανομής βρίσκονται στην καρδιά των ενεργειακών συστημάτων και στην καρδιά των εξελίξεων. Χρειαζόμαστε Διαχειριστές που θα συνεργάζονται αποτελεσματικά με τους συμμετέχοντες, θα είναι δυναμικοί και θα μπορούν να επιταχύνουν τα επενδυτικά τους προγράμματα.
Οι δομικές αυτές αλλαγές στην αγορά και στα Δίκτυα Μεταφοράς και Διανομής δημιουργούν απαιτήσεις για τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, η οποία χρειάζεται νέες ρυθμιστικές πρακτικές για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της ιδιωτικοποιημένης αγοράς. Πρέπει να υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι για την επίτευξη συγκεκριμένων αποτελεσμάτων, να δοθούν κίνητρα από τον Ρυθμιστή. Κατά την τρέχουσα ευρωπαϊκή πρακτική, αυτό γίνεται μέσω της μεθοδολογίας έγκρισης εσόδου βάσει κινήτρων απόδοσης (incentive regulation), μετακινούμενοι σταδιακά από το μοντέλο που στηρίζεται στο κόστος. (cost based).
Το ισχύον νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο παρέχει ήδη κάποιες αρχικές προβλέψεις εναρμονισμένες με τις ανωτέρω πρακτικές, κατά την κατάρτιση της μεθοδολογίας υπολογισμού των τιμολογίων μη ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων. Είναι ικανοποιητικό για εμάς που η ΡΑΕ έχει δρομολογήσει τις πρακτικές αυτές σε ορισμένα μεγάλα έργα ώστε να ενισχύσει το incentive regulation για την ανάπτυξη των δικτύων. Αυτό είναι μια μεγάλη δομική αλλαγή που θα επιτρέψει την επιτάχυνση των επενδύσεων και την καλύτερη λειτουργία των δικτύων που θα είναι βασισμένα στα ιδιωτικά κεφάλαια και την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Το καινούριο μείγμα ενέργειας αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο ποσοστό ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας. Η Ελλάδα έχει τεράστιο δυναμικό που μπορεί να αναπτύξει, αλλά υπάρχουν παθογένειες σε σχέση με τον χρόνο που απαιτείται για την αδειοδότηση των νέων επενδύσεων σε ΑΠΕ. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να μειώσει αυτόν τον χρόνο ώστε να προσεγγίσουμε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (δυο χρόνια). Αποτελεί ζητούμενο από την κοινοτική οδηγία για τις ΑΠΕ, αλλά και βούληση της κυβέρνησης να προχωρήσουμε γρήγορα. Το Υπουργείο και η ΡΑΕ –που έχει εμπλοκή στις καθυστερήσεις των αδειοδοτήσεων- θα πρέπει να δουλέψουμε όλοι μαζί για να διαχειριστούμε τις αιτήσεις που έχουν συσσωρευθεί και να δημιουργήσουμε ένα καλύτερο πλαίσιο για τις νέες άδειες. Με αυτόν τον τρόπο όχι μόνο προωθούμε τις ΑΠΕ, αλλά θα μπορέσουμε και α μειώσουμε το κόστος και να προσελκύσουμε νέες επενδύσεις και επενδυτές στον κλάδο.
Είμαστε αποφασισμένοι σε συνεργασία με όλους τους εποπτευόμενους φορείς και τους παράγοντες της αγοράς να λάβουμε όλες τις απαραίτητες αποφάσεις σαν Πολιτεία για να δρομολογήσουμε την αλλαγή του ενεργειακού μείγματος και να στηρίξουμε τη ΡΑΕ ώστε να διαχειριστεί με δυναμικό τρόπο τις επερχόμενες αλλαγές και να βρίσκεται στο προσκήνιο των κινήτρων που θα απαιτηθούν για την ενεργειακή μετάβαση».
