" Η πρόσφατη διακοπή παροχής ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα από τα πιο τουριστικά και πλησιέστερα στην Αθήνα νησιά, το νησί της Ύδρας, έρχεται να υπογραμμίσει τα σημαντικά προβλήματα υποδομών και τη σημασία της ενεργειακής αυτονομίας του πλήθους των ελληνικών νησιών μας.
Η πραγματικότητα αυτή, που αφορά είτε τα διασυνδεδεμένα νησιά (π.χ. Ύδρα) είτε τα αυτόνομα συστήματα (π.χ. Σαντορίνη) είναι απαραίτητο να μας προβληματίσει για τις δυνατότητες αξιοποίησης του τοπικού ενεργειακού δυναμικού των ελληνικών νησιών καθώς και την αναγκαιότητα ύπαρξης τοπικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας αλλά και διαδικασιών διαχείρισης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.
Η αλήθεια είναι ότι τόσο οι εργαζόμενοι στους τοπικούς θερμικούς σταθμούς της ΔΕΗ όσο και το προσωπικό του ΔΕΔΔΗΕ συχνά ξεπερνούν τα όρια ανθρώπινης αντοχής καθώς πολλές φορές σε ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες υποστηρίζουν μια αντικειμενικά οριακή κατάσταση λειτουργίας. Όμως, οι υφιστάμενες συχνά πεπαλαιωμένες υποδομές αλλά και οι ακραίες καιρικές συνθήκες δεν συμβάλλουν στην ομαλή κάλυψη της ηλεκτρικής ζήτησης με την αποκλειστική λειτουργία συμβατικών σταθμών (π.χ. πετρελαϊκών μονάδων ή διασυνδέσεων).
Αντιθέτως, το σύνολο της νησιωτικής χώρας διαθέτει υψηλό αιολικό και άριστο ηλιακό δυναμικό, επιπλέον και των υπόλοιπων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (π.χ. βιομάζα, γεωθερμία), ικανό να συμβάλει αποφασιστικά στην περιβαλλοντικά φιλική, οικονομικά ανταγωνιστική και αξιόπιστη κάλυψη των ηλεκτρικών αναγκών των νησιών μας, ιδιαίτερα εφόσον συνδυαστούν με κατάλληλα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας και διαδικασίες έξυπνης διαχείρισης ζήτησης (smart systems).
Στα πλαίσια αξιοποίησης των παραπάνω προτάσεων, υλοποιείται τα τελευταία χρόνια το καινοτομικό ευρωπαϊκό πρόγραμμα TILOS-Horizon 2020, στο ακριτικό και φιλόξενο νησί της Τήλου, με το συντονισμό της Ερευνητικής Ομάδος του Εργαστηρίου Ήπιων Μορφών Ενέργειας & Προστασίας Περιβάλλοντος (Εργ. ΗΜΕ & ΠΡΟΠΕ) του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑ.Δ.Α), και τη συμμετοχή της εταιρείας Eunice, του ΔΕΔΔΕΗ, της WWF – Hellas, της εταιρείας Eurosol, καθώς και Πανεπιστημίων, Ερευνητικών Κέντρων και Εταιρειών από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία, Γαλλία, Η.Β., Ιταλία, Ισπανία, Σουηδία) και την ένθερμη στήριξη της δημοτικής αρχής και της τοπικής κοινωνίας του νησιού.
Στόχος του προγράμματος TILOS-Horizon 2020 είναι η ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας και ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού της ακριτικής Τήλου με καθαρές ενεργειακές πηγές, αξιοποιώντας το τοπικό αιολικό δυναμικό και το άριστο ηλιακό δυναμικό του νησιού και περιορίζοντας τη χρήση πετρελαίου σε ποσοστά μικρότερα του 25%. Για την υλοποίηση του ενεργειακού σχεδιασμού, στο νησί έχει εγκατασταθεί καινοτομικό σύστημα αποθήκευσης ενέργειας ενώ ολοκληρώνεται και η εγκατάσταση δικτύου έξυπνων μετρητών. Το σύνολο του εξοπλισμού συγκροτεί τον πρώτο νησιωτικό αυτόνομο έξυπνο ηλεκτρικό μικρο-δίκτυο, το οποίο υποστηρίζεται με το κατάλληλο κέντρο ελέγχου.
Η επιτυχημένη υλοποίηση ενός βραβευμένου με σειρά βραβείων ευρωπαϊκού έργου, μπορεί να αποτελέσει, με την κατάλληλη εθνική στήριξη και τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, το απαραίτητο πρότυπο για την επίλυση ενός συνόλου ενεργειακών προβλημάτων απομονωμένων και διασυνδεδεμένων ελληνικών νησιών, με παράλληλη ενίσχυση του συνόλου των υποδομών των ακριτικών αυτών νησιών (συμπεριλαμβάνοντας υδάτινους πόρους, μεταφορές, διαχείριση απορριμμάτων) με παράλληλη αξιοποίηση των δυνατοτήτων της σύγχρονης πληροφοριακής – τηλεπικοινωνιακής τεχνολογίας.
Τα οφέλη από μια αντίστοιχη ολοκληρωμένη αειφόρο λύση για τους κατοίκους των νησιών μας αλλά και το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, δεν είναι μόνο οικονομικά (μείωση εισαγωγών πετρελαίου, ΥΚΩ, κ.λπ.) και περιβαλλοντικά (αέρια-θαλάσσια ρύπανση, εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου), αλλά ενισχύουν την αξιοπιστία των τοπικών μικροδικτύων βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων και καθιερώνοντας την εθνική παρουσία σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη ελληνική περιοχή.
Άρθρο του Δρ Ι.Κ. Καλδέλλη / Καθηγητή ΠΑ.Δ.Α., Εργ. ΗΜΕ & ΠΡΟΠΕ / Δ/ντη Μεταπτυχιακού MSc in Energy Systems
