" Τα φωτοβολταϊκά καλύπτουν περίπου το 7% των αναγκών της Ελλάδας σε ηλεκτρική ενέργεια, φέρνοντάς μας σε μία από τις πρώτες θέσεις διεθνώς σε ό,τι αφορά στη συμβολή των φωτοβολταϊκών στη συνολική ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα, τα αγροτικά φωτοβολταϊκά έχουν συνολική ισχύ 287 μεγαβάτ (MWp) και αποτελούν περίπου το 11% της συνολικής φωτοβολταϊκής εγκατεστημένης ισχύος της χώρας (που ανέρχεται σε 2.650 MWp).
Σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή των παραγωγών σε σχέση με τη γεωγραφική τους κατανομή, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΕΔΔΗΕ (στοιχεία έως τον Αύγουστο 2018, χωρίς τις αιτήσεις για net metering) πρώτη σε αιτήσεις εγκατάστασης μονάδων Φ/Β έρχεται η Κεντρική Μακεδονία με 1.598, ακολουθεί η Δυτική Ελλάδα με 1.105 και τρίτη έρχεται η Θεσσαλία με 830. Στερεά Ελλάδα, Ανατολική Μακεδονία-Θράκη και Πελοπόννησος βρίσκονται κοντά, με 755, 735 και 707 αιτήσεις. ενώ ακολουθούν η Ήπειρος με 394, η Δυτική Μακεδονία με 327 και τελευταία η Αττική, με μόλις 28 αιτήσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως ο αριθμός των αιτήσεων που προχώρησαν και βρίσκονται σε λειτουργία είναι σημαντικά μικρότερος.
ΠΣΑΦ: Τολμηρή επένδυση, που απέδωσε με κόπους και διεκδικήσεις
Πριν από έξι χρόνια, οι Έλληνες αγρότες εγκατέστησαν φωτοβολταϊκές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Σε ένα απολύτως έωλο οικονομικό καθεστώς, στην καρδιά της κρίσης (2012-2013), 2.700 αγρότες τόλμησαν και μπήκαν στον χώρο της ενεργειακής παραγωγής. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι άδειες που εκδόθηκαν για αγρότες έφτασαν τις 7.300, αλλά υλοποιήθηκε μόλις το 36% εξ αυτών.
Τα πρώτα χρόνια ήταν εξαιρετικά δύσκολα, αφού μεταξύ άλλων ήρθε και η μείωση στην τιμή πώλησης, γεγονός που ανέτρεψε τους αρχικούς υπολογισμούς. Ωστόσο, οι αγρότες άντεξαν.
Ο Ν. 3851/2010 άνοιξε το παράθυρο στους αγρότες που ήθελαν να ασχοληθούν με την ενέργεια, όμως το καθεστώς ήταν αρκετά ασαφές και μόνο τυπικός ήταν ο όρος «αγροτικό φωτοβολταϊκό».
Οι αγώνες που δόθηκαν τα έτη 2013-2014 ήταν κυρίως για να ξεκαθαριστεί νομοθετικά η ιδιαιτερότητα της κατηγορίας που εκπροσωπούμε και παράλληλα να επιτευχθεί μια βιώσιμη τιμή πώλησης με τον Ν. 4254/2014.
Σύμφωνα με τα γεωγραφικά στοιχεία των μελών του ΠΣΑΦ, η πλειοψηφία των αγροτικών φωτοβολταϊκών εγκαταστάθηκαν σε Θεσσαλία, Αιτωλοακαρνανία, Φθιώτιδα και Έβρο, ενώ αντίθετα ελάχιστες μονάδες δημιουργήθηκαν σε Εύβοια, Αττική, Φλώρινα και Κοζάνη.
Μέσω της συσπείρωσης και της συμμετοχής σε έναν κοινό φορέα εκπροσώπησης, οι αγρότες κατάφεραν, πέρα από την επίλυση θεμάτων της καθημερινότητάς τους, να διεκδικήσουν και να δημιουργήσουν προϋποθέσεις βελτίωσης στο επάγγελμα.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της υποχρέωσης της χώρας μας να παράγει το 30% της ενέργειας από ΑΠΕ έως το 2030, ο Σύνδεσμος, βάσει τεχνοκρατικών και οικονομικών μελετών, επεξεργάζεται ένα πλαίσιο για κατάθεση προτάσεων με μακρόπνοο σχεδιασμό και βιωσιμότητα για τους αγρότες.
Ενεργειακός συμψηφισμός – καλή ιδέα, φτωχή υλοποίηση
Παλιότερα, οι αγρότες πωλούσαν στον λειτουργό της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας το σύνολο της ενέργειας που παρήγαγαν με το φωτοβολταϊκό τους. Σήμερα εφαρμόζεται το μοντέλο της αυτοπαραγωγής με ενεργειακό συμψηφισμό (γνωστό και ως net-metering).
Ως ενεργειακός συμψηφισμός νοείται ο συμψηφισμός της παραχθείσας από το φωτοβολταϊκό σταθμό ενέργειας, με την καταναλωθείσα ενέργεια στις εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, ο οποίος διενεργείται σε τριετή βάση. Στον ενεργειακό συμψηφισμό, η παραγόμενη ενέργεια δεν είναι απαραίτητο να ταυτοχρονίζεται με την καταναλισκόμενη.
Ειδικά για αυτοπαραγωγούς εγγεγραμμένους στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του Ν.3874/2010 για εγκαταστάσεις αγροτικών εκμεταλλεύσεων ή και αγροτικών χρήσεων, καθώς και για ενεργειακές κοινότητες, επιτρέπεται, με βάση τους Ν.4414/2016 και Ν.4513/2018, η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σταθμών για την κάλυψη ιδίων αναγκών τους και με εφαρμογή εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering).
Ως εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός νοείται ο συμψηφισμός της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας από φωτοβολταϊκό σταθμό του αυτοπαραγωγού, με τη συνολική καταναλισκόμενη ηλεκτρική ενέργεια σε εγκαταστάσεις του αυτοπαραγωγού, από τις οποίες τουλάχιστον η μία είτε δεν βρίσκεται στον ίδιο ή όμορο χώρο με το φωτοβολταϊκό, είτε, αν βρίσκεται, τροφοδοτείται από διαφορετική παροχή.
Αν και το τρέχον Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης έδινε δυνατότητες επένδυσης στα αγροτικά φωτοβολταϊκά και στον ενεργειακό συμψηφισμό, στην πράξη, το ενδιαφέρον από τους αγρότες (χωρίς να είναι αποκλειστικά δική τους η ευθύνη) ήταν μειωμένο. Κατά τον πρόεδρο του ΠΣΑΦ, Κώστα Σπανούλη, «χάθηκε άλλη μια μεγάλη ευκαιρία για τον πρωτογενή μας τομέα» και αυτό οφείλεται σε τρεις, κυρίως, λόγους:
-
Στον κορεσμό των δικτύων του ΔΕΔΔΗΕ
-
Στην ευρύτερη γενικότερη νοοτροπία του αγρότη που δυσκολεύεται να εντάξει στη ζωή του καινοτόμες δράσεις
-
Στην κακή οικονομική κατάσταση της αγροτικής οικονομίας.
«Παραλογισμός το καθεστώς εγκατάστασης Φ/Β σε παραγωγικές γαίες»
«Με τον Ν.4015/2011 απαγορεύεται η εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γαίες υψηλές παραγωγικότητας. Όλες, όμως, οι αρδευόμενες εκτάσεις θεωρούνται γαίες υψηλής παραγωγικότητας, οπότε η εγκατάσταση φωτοβολταϊκού από επαγγελματία αγρότη για να καλύψει τη ζήτηση μιας αντλίας στο χωράφι του, ή από έναν ΓΟΕΒ ή ΤΟΕΒ για τις ανάγκες ενός αντλιοστασίου, είναι πρακτικά αδύνατη.
Με βάση την τρέχουσα πρακτική, ακόμη και σε αγροτικές περιοχές υψηλής παραγωγικότητας, επιτρέπονται συγκεκριμένες χρήσεις (περιλαμβανομένης της εγκατάστασης μεταποιητικών επιχειρήσεων), αφού μία ύπαιθρος χωρίς υποδομές και άλλες λειτουργίες θα ήταν πλήρως αποστεωμένη και μη λειτουργική.
Από την άλλη, σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας επιτρέπεται, ούτως ή άλλως, η όδευση γραμμών μεταφοράς και διανομής της ηλεκτρικής ενέργειας, οι δε καλλιέργειες εξυπηρετούνται από αυτές, καταναλώνοντας π.χ. ηλεκτρική ενέργεια για τη λειτουργία των αντλιών που απαιτούνται για άρδευση. Συνιστά, επομένως, παραλογισμό να επιτρέπεται η υποδομή για μεταφορά και κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά όχι για την επιτόπια παραγωγή της και μάλιστα με καθαρές τεχνολογίες. Αν η ίδια η βιωσιμότητα των καλλιεργειών απαιτεί ενέργεια, πώς είναι δυνατόν η επιτόπια παραγωγή της να είναι ασύμβατη με τον αγροτικό χαρακτήρα της περιοχής;
Προκειμένου να απεμπλακεί η ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών σε αγροτικές περιοχές, οι φορείς της αγοράς προτείνουν να επανέλθει το παλαιό καθεστώς του Ν.3851/2010, σύμφωνα με το οποίο η συνολική έκταση που θα καταλαμβάνουν τα φωτοβολταϊκά που εγκαθίστανται σε γαίες υψηλής παραγωγικότητας δεν θα πρέπει να υπερβαίνει το 1% του συνόλου των καλλιεργούμενων εκτάσεων της εκάστοτε Περιφερειακής Ενότητας».
* Γράφει ο Στέλιος Ψωμάς, Σύμβουλος Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών και ο Κώστας Γιωτάκος, γεν. γραμματέας Πανελλήνιου Συνδέσμου Αγροτικών Φωτοβολταϊκών
Πηγή: ypaithros.gr
