Οι θερμές και ξηρές καιρικές συνθήκες σε συνδυασμό με το πλεόνασμα βροχοπτώσεων σε διάφορα μέρη της Ευρώπης φέτος το καλοκαίρι συνέχισαν να δοκιμάζουν την ανθεκτικότητα των γεωργών. Επηρεάστηκαν αρνητικά οι αποδόσεις διαφόρων αροτραίων και εξειδικευμένων καλλιεργειών, καθυστέρησαν οι συγκομιδές, αναπτύχθηκαν επιβλαβείς οργανισμοί και ασθένειες, με αποτέλεσμα να επηρεαστεί και η ποιότητα ορισμένων προϊόντων.

Ταυτόχρονα, όμως, υπήρξαν ενδείξεις θετικών προοπτικών της αγοράς για τον γεωργικό τομέα της ΕΕ. Το κόστος εισροών, όπως η ενέργεια, τα λιπάσματα και οι ζωοτροφές, συνέχισε να μειώνεται.

Οι εξαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων της ΕΕ ανέκτησαν μέρος της ανταγωνιστικότητας τους, επιβεβαιώνοντας τη θέση της ΕΕ ως κορυφαίου εξαγωγέα παγκοσμίως. Η έκθεση για τις βραχυπρόθεσμες προοπτικές των γεωργικών αγορών της ΕΕ το φθινόπωρο του 2023, την οποία δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρουσιάζει τις τελευταίες τάσεις και προοπτικές για τις γεωργικές αγορές.

Ο μηνιαίος πληθωρισμός των τροφίμων άρχισε να μειώνεται από τον Ιούλιο στην ΕΕ. Ενώ οι τιμές των τροφίμων εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλη ανησυχία για τους καταναλωτές, αυτό μπορεί να φέρει κάποια ανακούφιση στη ζήτηση για ορισμένα προϊόντα. Γενικά, ο πληθωρισμός των τροφίμων αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% των αυξήσεων των τιμών σε επίπεδο καταναλωτή. 

Το κρασί είναι ένα από τα προϊόντα για τα οποία η κατανάλωση μειώθηκε λόγω των υψηλότερων τιμών, σε συνδυασμό με τη διαρθρωτική μείωση της κατανάλωσης ερυθρών κρασιών. Η απόσταξη κρίσης, που εγκρίθηκε αυτό το καλοκαίρι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συμβάλλει στη σταθεροποίηση της αγοράς.

Το κρέας επηρεάζεται επίσης αρνητικά από τη μείωση της κατανάλωσης λόγω των υψηλών τιμών. Οι βελτιωμένες συνθήκες λιβαδιών, καθώς και το χαμηλότερο κόστος των ζωοτροφών, παρείχαν κάποια ανακούφιση στους κτηνοτρόφους. Ωστόσο, η παραγωγή κρέατος, με εξαίρεση τα πουλερικά, θα μπορούσε να παραμείνει κάτω από το μέσο όρο.

Οι αυξανόμενες τιμές των αζωτούχων λιπασμάτων στην ΕΕ απέτρεψαν τη γενική έλλειψη και την ανεξέλεγκτη χαμηλότερη χρήση λιπασμάτων από τους αγρότες της ΕΕ. Η Επιτροπή παρακολουθεί στενά την αγορά λιπασμάτων και εγκαινίασε τον Ιούλιο του 2023 το Παρατηρητήριο της Αγοράς Λιπασμάτων της ΕΕ .

Αροτραίες καλλιέργειες

Η παραγωγή δημητριακών στην ΕΕ για το 2023/24 αναμένεται να είναι 4,3% κάτω από τον μέσο όρο της πενταετίας, σε 268,5 εκατομμύρια τόνους, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών την άνοιξη και το καλοκαίρι που επηρέασαν ιδιαίτερα την παραγωγή αραβοσίτου και κριθαριού. Η χρήση των σιτηρών στις ζωοτροφές θα μπορούσε να παραμείνει σταθερή, ενώ η χρήση σιτηρών για την παραγωγή βιοκαυσίμων θα μπορούσε να συνεχίσει να αυξάνεται (12% πάνω από το 2022/23). Η ΕΕ εξακολουθεί να είναι καθαρός εξαγωγέας σιτηρών, ιδίως σίτου. Οι εξαγωγές προς τη Μέση Ανατολή και την Υποσαχάρια Αφρική αυξήθηκαν ιδιαίτερα τους προηγούμενους μήνες.

Η παραγωγή ελαιούχων σπόρων στην ΕΕ τα πάει ιδιαίτερα καλά (11% πάνω από τον μέσο όρο 5 ετών), λόγω της ανάκαμψης της παραγωγής ηλίανθου, καθώς και της υψηλότερης παραγωγής σόγιας.

Ενώ η πλήρης απαγόρευση της χρήσης νεονικοτινοειδών προκαλεί ορισμένες προκλήσεις για τους καλλιεργητές ζαχαρότευτλων, οι περιοχές φύτευσης, οι αποδόσεις τεύτλων και η περιεκτικότητα σε ζάχαρη αναμένεται να αυξηθούν σε σύγκριση με την πτώση που καταγράφηκε πέρυσι. Η παραγωγή ζάχαρης στην ΕΕ για το 2023/24 προβλέπεται στα 15,6 εκατομμύρια, κοντά στον μέσο όρο της πενταετίας.

Εξειδικευμένες καλλιέργειες

Η παραγωγή ελαιολάδου θα παραμείνει χαμηλή και δεν αναμένεται να ανακάμψει πλήρως το 2023/24. Οι τιμές θα παραμείνουν υψηλές, με αποτέλεσμα να μειωθούν οι εξαγωγές και η κατανάλωση στην ΕΕ. Σε ορισμένες περιοχές, οι τιμές είναι σχεδόν 3 φορές υψηλότερες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της πενταετίας. Οι σταθερές εισαγωγές θα μπορούσαν σε κάποιο βαθμό να υποστηρίξουν τη διαθεσιμότητα της ΕΕ, η οποία ωστόσο θα παραμείνει χαμηλή.

Η παραγωγή κρασιού στην ΕΕ το 2023/24 προβλέπεται να μειωθεί κατά περίπου 6%, κυρίως λόγω της πτώσης της ιταλικής και της ισπανικής παραγωγής. Η ζήτηση των καταναλωτών, ιδίως για κόκκινο κρασί, συνεχίζει να μειώνεται. Οι καταναλωτές έχουν χαμηλότερη αγοραστική δύναμη και στρέφονται σε άλλα ποτά, όπως η μπύρα.

Αντίστοιχη πτωτική τάση θα σημειώσει και η παραγωγή μήλων και πορτοκαλιών λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών, με περίπου 2% λιγότερο σε σύγκριση με πέρυσι. Περισσότεροι καρποί είναι επίσης πιθανό να χρησιμοποιηθούν για μεταποίηση λόγω χαμηλότερης ποιότητας και υψηλότερου κόστους αποθήκευσης.

Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα

Οι παραδόσεις γάλακτος στην ΕΕ παραμένουν μάλλον σταθερές και εκτιμάται ότι θα αυξηθούν κατά 0,3% το 2023. Οι τιμές του νωπού γάλακτος στην ΕΕ μειώνονται από την αρχή του έτους. Παρόλο που το κόστος ενέργειας, λιπασμάτων και ζωοτροφών αρχίζει σιγά-σιγά να μειώνεται, παραμένει υψηλό, οδηγώντας έτσι σε στενά περιθώρια για τους γαλακτοπαραγωγούς της ΕΕ.

Η παραγωγή τυριού προβλέπεται να είναι 1% υψηλότερη το 2023 σε σχέση με πέρυσι. Η χαλάρωση του πληθωρισμού των τροφίμων στην ΕΕ είναι πιθανό να έχει θετικό αντίκτυπο και στην οικιακή χρήση (+0,2%). Πέρα από τις προσδοκίες, αυξάνεται η παραγωγή φρέσκων γαλακτοκομικών προϊόντων (κρέμα και γάλα κατανάλωσης). Καθώς οι εξαγωγές της ΕΕ είναι απίθανο να επεκταθούν λόγω της μειωμένης ζήτησης στην Κίνα, επιπλέον όγκοι είναι πιθανό να καταναλωθούν στην εγχώρια αγορά, παρουσιάζοντας μεγαλύτερη αντίσταση στην αύξηση των τιμών από άλλα προϊόντα ζωικής προέλευσης.

Προϊόντα κρέατος

Οι Ευρωπαίοι θα συνεχίσουν να τρώνε λιγότερο κρέας. Συνολικά, η κατά κεφαλήν κατανάλωση κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί κατά 1,5% το 2023 λόγω του πληθωρισμού των τιμών και της χαμηλότερης προσφοράς στην αγορά. Η μείωση είναι μεγαλύτερη για την κατανάλωση βοείου κρέατος (-3,5%) και χοιρινού κρέατος (–5,2%) ενώ η κατανάλωση κρέατος πουλερικών θα αυξηθεί κατά 4,3%.

Οι τιμές του βοείου κρέατος και των πουλερικών παραμένουν υψηλές, λόγω της χαμηλότερης προσφοράς. Με την υποστήριξη μιας ανακτημένης παραγωγής, τα πουλερικά παραμένουν μια από τις φθηνότερες πηγές ζωικής πρωτεΐνης για τους καταναλωτές.

Η παραγωγή πρόβειου κρέατος στην ΕΕ αναμένεται να υποφέρει από διαρθρωτική μείωση του κοπαδιού προβάτων, χαμηλότερη διαθεσιμότητα χόρτου, ιδίως στις μεσογειακές χώρες, υψηλότερο κόστος για τις ζωοτροφές και τα κρούσματα ευλογιάς προβάτων σε ορισμένες χώρες.

Οι ενημερωμένοι ισολογισμοί για την περίοδο εμπορίας 2023/24 περιλαμβάνονται στην τελευταία έκθεση βραχυπρόθεσμων προοπτικών και είναι επίσης διαθέσιμοι στην πύλη γεωργοδιατροφικών δεδομένων.